Türkiye’de “yeni iller” tartışması yeniden alevlendi. Cumhuriyetin ilk yıllarından bu yana dönem dönem gündeme gelen il sayısının artırılması fikri, özellikle son yıllarda hızla büyüyen ilçelerin talepleriyle yeniden masada. Mevcut illerinin yükünü taşıyamayacak kadar gelişen bazı ilçeler, ekonomik ve sosyal göstergeleriyle çoktan il düzeyine ulaşmış durumda. Ancak sürecin sonunda karar verecek merci, Türkiye Büyük Millet Meclisi olacak.
İL OLMAYA EN YAKIN ADAYLAR BELLİ OLDU
Kulislerde konuşulan listeye göre, il sayısı 100’e çıkarılabilir. Yeni plaka numaralarının 82’den 100’e kadar sıralanacağı iddia edilirken, 19 ilçenin öne çıktığı belirtiliyor. Türkiye’nin dört bir yanından seçilen bu merkezler, hem nüfuslarıyla hem de ekonomik potansiyelleriyle dikkat çekiyor.
Alfabetik sırayla bu ilçeler şöyle sıralanıyor: Alanya, Anamur, Cizre, Çorlu, Edremit, Ergani, Ereğli, Fethiye, Gebze, İskenderun, İnegöl, Kahta, Kozan, Lüleburgaz, Polatlı, Siverek, Tarsus ve Yüksekova.
TÜRKİYE’NİN GELİŞEN MERKEZLERİ İL OLMAYA HAZIR
Antalya’nın gözdesi Alanya, 361 bin nüfusuyla birçok ili geride bırakıyor. Her yıl milyonlarca turisti ağırlayan Alanya, turizm gelirleriyle ülke ekonomisine dev katkı sağlıyor. Uzmanlara göre Alanya’nın il olması, sadece Antalya’nın idari yükünü azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda bölgesel yönetim verimliliğini artıracak.
Marmara’nın dev sanayi üssü Gebze ise 411 bin nüfusuyla Türkiye’nin en kalabalık ilçesi. Dev teknoloji bölgeleri, liman bağlantıları ve üretim kapasitesiyle Gebze’nin il olma potansiyeli en yüksek merkezlerden biri olarak gösteriliyor.
HARİTA YENİDEN ŞEKİLLENİYOR
Trakya’nın kalbi Çorlu, 300 bini aşan nüfusuyla üretim ve ihracatın merkezlerinden biri. İl olması halinde Tekirdağ üzerindeki idari yükün hafifleyeceği, bölgedeki sanayi yatırımlarının daha planlı ilerleyeceği düşünülüyor.
Tarsus, tarih boyunca Akdeniz ticaretinin en önemli kentlerinden biri olmuştu. 356 bin nüfuslu şehir, hem lojistik hem de kültürel anlamda güçlü bir altyapıya sahip. Mersin’in büyüme hızını paylaşan Tarsus’un il statüsü kazanması, bölgesel kalkınma dengesini değiştirebilir.
İnegöl ise 302 bin nüfusuyla Türkiye’nin mobilya üretiminde markalaşan ilçesi. Sanayi, ihracat ve istihdam gücüyle birçok ilden büyük bir ekonomiye sahip olan İnegöl, Bursa’nın ardından Marmara Bölgesi’nde yeni bir il merkezi olabilecek en güçlü adaylardan biri olarak görülüyor.
EGE VE GÜNEYDOĞU’NUN GÜÇLÜ ADAYLARI
Turizmin yıldızı Fethiye, 182 bin nüfusuyla uluslararası marka değeri taşıyor. Ege’nin gözbebeği olan bu ilçe, turizm gelirleri, yat limanları ve ulaşım avantajlarıyla il statüsünü hak eden merkezler arasında.
Güneydoğu’nun yükselen bölgesi Siverek ise 274 bin nüfusu ile birçok ilden daha kalabalık. Halkın yıllardır süren “Biz zaten il gibiyiz” söylemi, bölgedeki beklentinin boyutunu gözler önüne seriyor.
Benzer şekilde Cizre, tarih boyunca ticaret yollarının kesişim noktası oldu. 163 bin nüfuslu ilçe, stratejik konumu sayesinde bölgesel ticaretin kalbi sayılıyor. Uzmanlara göre Cizre’nin il olması, Güneydoğu’nun dengelerini değiştirebilir.
“YENİ İLLER” SADECE NÜFUSLA BELİRLENMEYECEK
Kamu yönetimi uzmanları, “il olma” kriterinin yalnızca nüfus veya ekonomik büyüklük olmadığının altını çiziyor. Yönetimsel etkinlik, altyapı kapasitesi, kamu hizmetlerinin dağılımı ve bölgesel planlama gibi faktörler de belirleyici olacak. Ayrıca, yeni illerin kurulması durumunda kamu yatırımlarının, ulaşım ağlarının ve idari kadroların yeniden düzenlenmesi gerekecek.
Bir diğer dikkat çekici detay ise plaka hazırlığı. Kulislerde konuşulan iddialara göre, olası bir karar sonrasında 82’den 100’e kadar olan plaka numaralarının bu yeni illere tahsis edilmesi gündemde. Ancak şu an için resmi bir düzenleme bulunmuyor.
SON SÖZ TBMM’DE OLACAK
Yeni il düzenlemesi için gözler TBMM’ye çevrilmiş durumda. Siyasi irade tarafından verilecek kararın ardından, bu 19 ilçeden bazıları “öncelikli değerlendirme” kapsamına alınabilir. Bu adım, Türkiye’nin idari yapısında son yılların en büyük değişikliğini başlatabilir.
