Tüketici davranışının klimalı, otoparklı kapalı mekanlara kayması, çarşıdaki küçük esnafın iş hacmini düşürürken, kira maliyetleri ve rekabet gücü sorunları her geçen gün büyüyor.
Mersin, son yirmi yılda inşa edilen büyük alışveriş merkezleriyle modern bir ticaret kimliği kazanırken, şehrin yüzlerce yıllık geçmişini taşıyan Tarihi Çarşı ve çevresindeki esnaf, ekonomik bir sınav vermektedir. Akdeniz ilçesinin merkezinde yer alan Tarihi Çarşı, geleneksel el sanatları, baharat dükkanları ve yerel ürünleriyle kentin ruhunu yansıtmaktadır. Ancak bu tarihi doku, modern perakende devlerinin gölgesinde kalma riskiyle karşı karşıya.
Tüketici Davranışındaki Büyük Değişim
AVM'lerin Mersin'e girişi, özellikle orta ve üst gelir grubundaki tüketicinin alışveriş tercihlerini kökten değiştirdi. AVM'ler, sadece perakende satış noktaları değil; sinemaları, yeme-içme alanları ve iklim kontrolü sayesinde sosyalleşme merkezleri olarak da hizmet veriyor.
Geleneksel Çarşı ise bu konfora karşılık veremiyor. Yaz aylarındaki bunaltıcı sıcaklar, otopark sıkıntısı ve düzensiz yapılaşma, tüketicinin daha konforlu AVM'leri tercih etmesine neden oluyor. Bu kayış, doğrudan Tarihi Çarşı'daki küçük ve orta ölçekli esnafın cirosuna yansıyor.
Esnafın Ekonomik Çıkmazı ve Kira Paradoksu
Mersin Esnaf ve Sanatkarlar Odası (MESOB) temsilcileri, tarihi çarşıdaki esnafın yaşadığı zorlukları dile getiriyor. En büyük sorun, düşen iş hacmine rağmen kiraların yüksek kalmasıdır. Tarihi Çarşı, Mersin Limanı ve ana ticaret merkezlerine yakınlığı nedeniyle emlak değeri yüksek bir bölge olarak kalmıştır.
Tarihi çarşıda manifaturacılık yapan bir esnaf, durumun vahametini şöyle özetledi:
"AVM'ler tüm müşteri potansiyelini alıp götürdü. Bizim iş hacmimiz yüzde 50 düştü ama kiralarımız liman çevresindeki emlak değerine göre artmaya devam ediyor. Zincir mağazaların toplu alımla sunduğu fiyatlarla rekabet etmemiz ise neredeyse imkansızdır" dedi.
Küçük esnaf, ayakta kalabilmek için artık sadece yerel ve niş ürünlere (özellikle baharat, yerel tatlılar ve zanaat ürünleri) odaklanmak zorunda kalıyor.
Çözüm Arayışları ve Restorasyon İhtiyacı
Yerel yönetimler, tarihi çarşının öneminin farkında olarak bu durumu tersine çevirmek için adımlar atmaktadır. Tarsus'ta başlatılan benzer projeler gibi, Tarihi Mersin Çarşısı'nda da estetik ve işlevsel restorasyon projeleri gündemdedir. Bu projeler şunları içermelidir:
Çevre Düzenlemesi: Trafik ve otopark sorunlarının çözülmesi, yaya öncelikli alanların artırılması.
Cephe Sağlıklaştırması: Çarşıdaki tarihi yapıların orijinal dokusuna uygun hale getirilmesi ve görsel kirliliğin giderilmesi.
Markalaşma: Tarihi Çarşı'nın modern bir cazibe merkezi olarak yeniden markalaştırılması, butik ve kültürel ürünlerin teşvik edilmesi.
Uzmanlar, Mersin'in Tarihi Çarşısı'nın sadece bir ticaret alanı değil, aynı zamanda kentin kültürel mirası olduğunu; bu yüzden modernizasyon ile tarihi koruma arasında acil bir denge kurulması gerektiğini belirtiyor.
