Yenişehir Belediyesi'nin 2021 yılında başlattığı safran projesi bu yıl yeni üreticilerle büyüyor. Dört yıl önce sadece iki kişiyle başlayan üretim, artık 22 üreticiyle devam edecek. Susuz tarıma uygun yapısıyla bilinen safran, hem iklim krizine karşı dirençli bir model sunuyor hem de yüksek kazanç vadediyor. Belediyenin hibe ettiği safran soğanları, üreticiler için yeni bir umut oldu. Üreticiler belediyenin kampanyası sayesinde hem eğitim alıyorlar hem destek görüyorlar. Artık sadece toprağa değil, geleceğe de yatırım yapıyorlar.
BELEDİYEDEN SAFRAN İÇİN HİBE DESTEĞİ BAŞLADI!
Yenişehir Belediyesi, safran üretimine katılmak isteyen çiftçilere sadece tohum değil, aynı zamanda organik solucan gübresi desteği de sunuyor. Üreticilere Halk Eğitim Merkezi aracılığıyla uygulamalı eğitimler veriliyor. Projenin yürütücüsü sadece Belediye değil; İlçe Tarım Müdürlüğü ve Kent Konseyi Tarımsal Kalkınma Meclisi de sürece katkı sağlıyor.
'TOHUM ALACAK DURUMUMUZ YOKTU, BELEDİYEMİZ BU İMKÂNI AÇTI'
Yeni üreticilerden Emel Kabadayı, daha önce sadece dışarıdan izlediği safran üretimine bu yıl adım attı. Belediye desteğiyle üretici olduğunu belirten Kabadayı, “Daha önce bir abimiz safran ekmişti, orda görmüştük. Görüntüsü ve kokusu çok hoşuma gitti. Heveslendim. Köyümüzde kurs açıldı ve kursa gittik, şimdi de tarlamızı hazırladık. Başkanımız Abdullah Özyiğit tohum yardımında bulunacak. Biz de hazırlıklarımızı yapıyoruz. Yani bizim tohumu alacak durumumuz yok, Belediyemiz bu imkânı açtı. Biz de elimizden geleni yapacağız.” dedi.
SU YOKSA SAFRAN VAR
Değirmençay’da meyvecilik yapan Ahmet Arı da üretimini dönüştüren isimlerden biri. Yıllardır şeftali ve erik yetiştiren Arı, verim alamayınca radikal bir karar aldığını şu ifadelerle aktardı:
“Şeftali ve erik ekmiştik ama randıman alamıyoruz. Soğuk vurdu. Susuz tarımı örnek olarak bizim mahallede yapmışlardı. Ondan fikir edindik. Başkanımız Abdullah Özyiğit ile konuştuk, ‘size yardımcı olacağım’ dedi. 120 şeftali ağacını kestim. Bu soğanı Başkanımız verecek. Bu işe baş koyduk. Şu anda su olmadığı için sulama yapamıyoruz.”
'SAFRAN AKLIMIZDA BİLE YOKTU'
Üretici Mehmet Ocak da safranla tanışan bir diğer isim. Ocak konuyla ilgili yaptığı açıklamasında “Çiftçilikle uğraşıyoruz. Safran üretim kursuna katıldık, sertifika alacağız. Başkanımızın da bize sözü var. Safran üretimine başlayacağız. Çiftçilik zor durumda, Akdeniz Meyve Sineği belimizi büküyor. Tarlalarımızı hazırlıyoruz. Setler oluşturuyoruz. Safran aklımızda bile yoktu. Soğan çok pahalı. Belediyemizin desteğiyle başlayacağız” dedi.
'YENİŞEHİR SAFRANLA ANILACAK'
Projenin ilk üreticilerinden Ahmet Ata ise 4 yıllık sürecin tanığı. Ata, safranın hem ekonomik hem stratejik bir ürün olduğunu söyleyerek şöyle konuştu:
“Yenişehir Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü ile birlikte Başkanımız Abdullah Özyiğit de bize destek verdi. 500 kilogramlık safran soğanı verdiler. Her yıl hasatta etkinlik düzenlendi. Herkes bunu gördü, farkındalık ve bilinçlenme oluştu. Bu yıl 9 mahalleye çağrı yapıldı, Değirmençay, Uzunkaş ve Emirler’den katılım geldi.”
Ata ayrıca şu ayrıntılara değindi:
“Belediyemizin verdiği solucan gübresini denedik. Çok faydasını gördük. Soğanın maliyeti çok yüksek, ama bir yıl içinde 4 kat çoğalıyor. Su istemiyor, ilaç istemiyor. Bir yılda sadece 15 gün çalışıyorsun. Sosyal belediyecilik çok zordur, mangal gibi bir yürek lazım. Başkanımız da bu yüreğini ve desteğini ortaya koyuyor.”
SAFRAN NEDİR?
Safran, “Crocus sativus” adlı çiçekten elde edilen, hem mutfakta hem de sağlık alanında kıymeti bilinen özel bir baharat. Genellikle parlak kırmızıya çalan altın rengiyle tanınan safran, bu çiçeğin “stigma” adı verilen iplikçiklerinin elle toplanıp kurutulmasıyla üretiliyor.
Dünyanın en pahalı baharatlarından biri olarak bilinen safran; Orta Doğu, Akdeniz ve Hint mutfaklarının vazgeçilmezi. Ancak onu bu kadar özel kılan sadece aroması ya da rengi değil. İçerdiği karotenoid bileşikler — özellikle krosin ve krosetin — sayesinde güçlü antioksidan ve antikanser etkilere sahip.
Yüzyıllardır hem tıbbi hem aromatik amaçlarla kullanılan safran, vücutta rahatlatıcı etkiler gösteriyor. Özellikle adet düzensizliklerinden öksürüğe, mide şikâyetlerinden astım ve kalp-damar sağlığına kadar pek çok alanda geleneksel olarak başvurulan doğal desteklerden biri. Ayrıca depresyon, anksiyete ve uykusuzluk gibi modern yaşamın getirdiği sorunlara karşı da olumlu etkileri olduğuna dair araştırmalar bulunuyor.
Günümüzde göz sağlığını koruyucu etkileri de üzerinde çalışılan safran, hem bedeni hem ruhu dengeleyen doğal bir mucize olarak öne çıkıyor.
SAFRAN NEDEN BU KADAR PAHALI?
Safran, yalnızca eşsiz rengi ve aromasıyla değil, aynı zamanda zahmetli üretim süreciyle de dünyanın en pahalı baharatı unvanını taşıyor. Birkaç telinden oluşan bu değerli baharatın fiyatını belirleyen en önemli etken, tamamen insan emeğine dayalı üretim aşamaları ve çok düşük verimle elde edilmesi.
Safran bitkisi sonbaharda açan mor renkli çiçekler verir. Bu çiçeklerin her birinin ortasında yalnızca üç adet iplikçik (stigma) bulunur. Baharat olarak kullanılan kısım da tam olarak bu iplikçiklerdir. Hasat süreci, çiçeklerin açtığı birkaç günlük kısa bir dönemde, gün doğmadan yapılmak zorundadır. Bu da üreticilerin çok hızlı ve dikkatli çalışmasını gerektirir.
Her bir gram safran elde edebilmek için yaklaşık 150 çiçek, yarım kilo safran için ise yaklaşık 75 bin çiçek toplamak gerekir. Tüm bu işlem elle yapılır; makineli hasat mümkün değildir. İplikçikler çiçekten tek tek ayrılır, kurutulur ve özenle paketlenir. Bu süreçteki her aşama, yüksek iş gücü ve zaman gerektirir.
Üstelik safran yalnızca üretimiyle değil, yetiştiriciliğiyle de zorlu bir üründür. Soğanları belirli bir derinliğe ekilir, çiçeklenmeye kadar toprak günlük çapalanır, yabancı otlardan arındırılır. Türkiye’de özellikle Safranbolu, Şanlıurfa ve son yıllarda Mersin Yenişehir gibi bölgelerde üretilen safran, sıcak iklim ve az suyla yetişebilmesi sayesinde kuraklıkla mücadelede de tercih edilir hale gelmiştir.
Tüm bu nedenlerle 1 kilogram safranın fiyatı piyasada 100.000 TL ile 120.000 TL arasında değişmektedir. Bu da onu yalnızca sofraların değil, aynı zamanda yatırımcıların ve üreticilerin de gözdesi hâline getiriyor.
