Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), yapay zeka destekli yeni denetim sistemiyle finansal işlemleri yakından izliyor. 23 Haziran 2025’te duyurulan bu sistem, internet bankacılığı transferlerini detaylı bir şekilde tarıyor. ‘Diğer’ açıklamalı işlemler, kira geliri gibi algılanarak vergi borcu riski oluşturuyor. Vatandaşlar, yıllar sonra beklenmedik cezalarla karşılaşabilir. Vergi uzmanları, bu durumdan korunmak için dikkatli olunması gerektiğini söylüyor.
GİB’in Yeni Sistemi
GİB’in devreye aldığı yapay zeka destekli denetim sistemi, banka hesaplarındaki işlemleri otomatik olarak analiz ediyor. ‘Diğer’ açıklamasıyla yapılan transferler, sistem tarafından riskli işlem olarak işaretleniyor. Vergi Uzmanı Murat Bal, Habertürk’e, “Örneğin ben şimdi kendi kardeşime para yolluyorum ve yanlışlıkla kirayı ya da 'diğer'i seçtim ve vergi cezası ile karşı karşıya kalıyorum” dedi. Bal, sorunun yeni yapay zeka yazılımından kaynaklandığını belirtti. Sistem, işlemin niteliğini doğru algılamayabiliyor.
E-Tebligat Sayısı Artıyor
Son üç ayda, GİB’in otomatik incelemeleriyle birçok vatandaşa e-tebligat gönderildi. Bal, “Özellikle son 3 aydır vergi dairesi sistemi otomatik incelemelere başladı” diyerek durumu açıkladı. E-tebligat alanlar, transferlerin kira geliri olup olmadığını kanıtlamak zorunda kalıyor. Vergi dairesi, işlemin gerçekliğini anlamak için tarafların ifadelerine başvuruyor. Yanlış değerlendirmeler, vatandaşlar için maddi yük yaratabilir.
İtiraz Süreci
Uzmanlar, yanlış değerlendirmeye maruz kalanların GİB’e itiraz edebileceğini vurguluyor. Bal, idarenin 1-2 ay içinde bu konuda önlem almasını beklediğini ifade etti. Vatandaşların, transfer açıklamalarında net ifadeler kullanması öneriliyor. Örneğin, “borç ödemesi” veya “hediye” gibi açıklamalar riski azaltabilir. GİB’in sistemi, doğru verilerle daha az hata yapabilir.
Transferlerde Öneriler
İnternet bankacılığı kullananlar, para transferlerinde açıklama kısmına özen göstermeli. ‘Diğer’ seçeneği, sistem tarafından otomatik olarak riskli görülüyor. E-tebligat alan vatandaşlar, vergi dairesiyle iletişime geçerek durumu açıklığa kavuşturmalı. İtiraz süreçleri, yanlış cezaların iptali için önemli. GİB’in yapay zeka sisteminin geliştirilmesi gerektiği belirtiliyor.
Vatandaşlar, transferlerde şeffaf açıklamalar kullanarak riskten kaçınabilir. GİB’in sistemi, finansal işlemleri daha şeffaf hale getirmeyi hedefliyor. Ancak, yanlış değerlendirmeler vatandaşları zor durumda bırakabilir. Uzmanlar, sistemin daha güvenilir hale getirilmesi gerektiğini söylüyor. E-tebligat alanlar, haklarını korumak için itiraz süreçlerini dikkatle takip etmeli.
