Aylık bağlama oranı, uzun yıllardır hem çalışanlar hem de emekliler arasında en fazla eleştirilen konuların başında geliyor.
1999 öncesi dönemde aylık bağlama oranı ortalama yüzde 60 ila 76 arasında değişiyordu. Ancak 1999 sonrası reformla birlikte sistem köklü biçimde değişti. Bu dönemde ilk 10 yıl için oran yüzde 35 olarak belirlendi; sonraki her yıl için yüzde 2, 25 yıldan sonra ise yüzde 1,5 artışla hesaplanmaya başlandı.
2008 yılında yapılan yeni düzenleme ile aylık bağlama oranı yüzde 50’ye kadar düşürüldü. Oran azaldıkça, emekli maaşlarında da ciddi düşüşler yaşandı.
Düşük Emekli Maaşlarının Temel Nedeni
Zaman içinde yüzde 76 seviyelerinden yüzde 30’lara kadar gerileyen aylık bağlama oranı, bugün birçok emeklinin düşük maaş almasının temel nedenini oluşturuyor.
Bu sistem aynı zamanda asgari ücretli ve biraz üzeri maaşla çalışanların emekli olmadan çalışmaya devam etmeleri halinde emekli maaşlarının daha da düşmesine yol açıyor.
Mevcut yapı, uzun yıllar prim ödeyen çalışanların bile yüksek emekli maaşına ulaşmasını zorlaştırıyor. Bu nedenle birçok kişi, düşük maaşla emekli olduktan sonra tekrar çalışmaya devam ediyor.
Yeni Düzenleme ile Ne Değişecek?
Cumhurbaşkanlığı’nın 2026 yılı hedefleri arasında, çalışanların daha uzun süre istihdamda kalmalarını teşvik etmek için aylık bağlama oranının artırılması yer alıyor.
Bu düzenleme, hem çalışan hem de işveren tarafında emeklilik prim sisteminde değişiklikleri de beraberinde getirecek. Prim birikimlerinin artması ve çalışma süresinin uzamasıyla birlikte, çalışanların emeklilikte maaşlarının önemli ölçüde yükselmesi bekleniyor.
Maliyet Analizi Yapılacak
Yeni sistemin hayata geçirilmeden önce sosyal güvenlik bütçesi üzerinde ek yük oluşturup oluşturmayacağı da değerlendirilecek. Bu kapsamda, aylık bağlama oranındaki artışın mali etkilerini analiz eden teknik çalışmaların daha önce başlatıldığı biliniyor.
Uzmanlara göre, bu düzenleme tamamlandığında çalışanlar aktif dönem maaşlarının yalnızca yarısına denk gelen emekli maaşları yerine, daha adil bir gelir düzeyine ulaşabilecek.
