Emeklilik sistemiyle ilgili tartışmalar gündemden düşmüyor. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekçi’nin yaptığı açıklamalar, uzun vadede yeni bir reformun sinyali olarak değerlendirildi. Zeybekçi, emeklilik yaşının mevcut durumda sürdürülebilir olmadığını vurgulayarak yeni bir yasal düzenleme yapılması gerektiğini ifade etti.
'EMEKLİLİK YAŞI ÇOK DÜŞÜK'
Ekonomi Gazetesi’nden Canan Sakarya ve Besti Karalar’ın sorularını yanıtlayan Zeybekçi, emeklilik sistemine ilişkin şu ifadeleri kullandı:
“Emeklilik yaşı çok düşük. Bu konuda gelecek nesillere ihanet denebilecek kadar iddialı bir söz söyleyebiliriz. Emeklilik yaşıyla ilgili bir düzenleme yok ama yapılmalı mı? Evet kesinlikle yapılmalı. Ve bir daha dokunulmamalı. Siyaset ne zaman aciz ve kabiliyetsiz hale geldiğinde bizim oraların tabiriyle ‘Yörük, sürüsünden adak vermeye başlamamalı.’ İlk dokunduğumuz yer burası olmamalı. Bizim bazı şeyleri milli mutabakatla, her şeyi bir kenara bırakarak Anayasa’ya koymamız lazım. Bunları koyduğunuz zaman bir daha emeklilik yaşına gelip de dokunan olmaz.”
Zeybekçi, şu anda yeni bir yasal düzenleme olmadığını belirtse de emeklilik sisteminin uzun vadede sürdürülebilirliği için adım atılması gerektiğini söyledi.
TÜRKİYE’DE EMEKLİLİK YAŞI 75 YILDA 11 KEZ DEĞİŞTİ
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın derlediği bilgilere göre, Türkiye’de emeklilik sistemi bugüne kadar tam 11 kez yasal düzenlemeye tabi tutuldu. Emeklilik yaşı yıllar içinde farklı iktidarlar döneminde değiştirildi, kaldırıldı ya da yeniden yükseltildi:
-
1950-1965: Kadın ve erkeklerde emeklilik yaşı 60
-
1965-1969: Kadınlarda yaş 55’e indirildi
-
1969: Yaş şartı kaldırıldı; 5000 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi getirildi
-
1986: Yaş şartı yeniden geldi; kadınlarda 55, erkeklerde 60
-
1992: Yaş şartı kaldırıldı; kadınlar 38, erkekler 43 yaşında emekli olabildi
-
1999: Sosyal güvenlik açıkları nedeniyle kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş sınırı getirildi
-
2008: 5510 sayılı kanunla emeklilik yaşı kademeli olarak 65’e çıkarıldı
EYT DÜZENLEMESİ VE FİİLİ EMEKLİLİK YAŞI
2023 yılında yürürlüğe giren EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesi ise 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için yaş şartını kaldırdı. Bu değişiklik, kadınlar ve erkekler arasında 17-20 yıla varan farklara neden oldu. Sonuç olarak milyonlarca kişi arasında “kademeli emeklilik” beklentisi doğdu.
EYT sonrası fiili emeklilik yaşı da düşüş gösterdi. 2022’de SSK’dan emekli olanların ortalama yaşı 53 iken, bu rakam 2023 sonrası 49’a kadar geriledi. 2024 verilerine göre BAĞ-KUR erkeklerde 51, kadınlarda 56, memur erkeklerde 56, kadınlarda ise 54 yaşa düştü.
