Dünyanın en prestijli ödüllerinden biri olarak kabul edilen Nobel Barış Ödülü, bu yıl da merakla bekleniyordu. Norveç Nobel Komitesi, 2025 yılı ödülünü Venezuelalı muhalefet lideri Maria Corina Machado’ya verdiğini açıkladı. Machado, ülkesi Venezuela’da demokrasi, insan hakları ve ifade özgürlüğü mücadelesiyle tanınan bir isim. Yıllardır otoriter yönetime karşı verdiği siyasi mücadelenin yanı sıra kadınların siyasette daha aktif rol alması için yürüttüğü çalışmalarla da dikkat çekiyor.
Trump İstedi Ama Alamadı
ABD’nin eski Başkanı Donald Trump, ödül açıklanmadan kısa süre önce yaptığı açıklamalarda “Nobel Barış Ödülü bana verilmeli” demişti. Trump, görev süresinde “7 savaşı bitirdiğini” iddia ederek, barış için en fazla çabayı kendisinin gösterdiğini savunmuştu.
Hatta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Trump’a destek vererek 2025 Nobel Barış Ödülü’nün ona verilmesi gerektiğini dile getirmişti. Ancak beklentilerin aksine ödül bu yıl Latin Amerika’dan geldi. Nobel Komitesi, Machado’nun “otoriter baskıya rağmen demokrasi mücadelesini kararlılıkla sürdürmesi” nedeniyle ödüle layık görüldüğünü açıkladı.
2024 yılında Nobel Barış Ödülü, nükleer silahsızlanma alanındaki çalışmalarıyla tanınan Japon kuruluş Nihon Hidankyo’ya verilmişti. Bu kuruluş, 1945’teki atom bombası saldırılarında hayatta kalanların sesi olarak dünyada nükleer karşıtı bilincin yayılmasına öncülük etmişti.
Nobel ödülleri hakkında
Nobel Ödülleri, İsveçli bilim insanı ve mucit Alfred Nobel’in vasiyeti doğrultusunda, 1900 yılında kurulan Nobel Vakfı tarafından veriliyor. Fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış dallarında verilen ödüller, insanlığa katkı sunan kişi veya kurumları onurlandırıyor. 1968 yılında İsveç Merkez Bankası’nın önerisiyle ekonomi dalı da eklendi ve ödül kategorisi altıya çıktı. Kazananlar her yıl Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenen törenle ödüllerini alıyor. Nobel Ödülleri, 1901 yılından bu yana düzenli olarak veriliyor. Ancak bazı dönemlerde, özellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında, toplam 49 kez ödül verilmedi. Bu yıllar dışında, komiteler uygun aday bulamadığında da ödüller ertelenebiliyor.
Her yıl olduğu gibi 2025 Nobel Barış Ödülü de siyasi tartışmaların odağında yer aldı. Trump’ın “hak ettiğini” savunduğu ödülün, demokrasi mücadelesiyle öne çıkan bir kadın siyasetçiye verilmesi dünya basınında geniş yankı buldu.
Maria Corina Machado’nun bu ödülle birlikte hem Venezuela’da hem de Latin Amerika’da demokrasi ve özgürlük mücadelesine yeni bir ivme kazandırması bekleniyor.
