Mersin, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren çok kültürlü yapısı, göçlerle şekillenen demografik dengesi ve stratejik konumuyla Türkiye siyasetinde özel bir yere sahip. Kentin yerel yönetim geçmişi, dönemsel olarak farklı ideolojik akımların etkisiyle şekillendi. Cumhuriyet Halk Fırkası döneminden bugüne uzanan süreçte Mersin, kimi zaman merkez sağa, kimi zaman sosyal demokrasiye, kimi zaman da milliyetçi hareketlere yöneldi.
Erken Cumhuriyet Dönemi: Tek Parti Hakimiyetinden SCF Sürprizine
Cumhuriyet’in ilk yıllarında yerel yönetimler, doğal olarak tek parti dönemi olan Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) kontrolündeydi. Ancak 1930’daki yerel seçimler Mersin’in (o dönemde İçel) siyasi dinamizmini ortaya koydu.
Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF), kısa ömürlü olmasına rağmen Mersin’de dikkat çekici bir başarı elde etti. Silifke’de belediye başkanlığını kazanarak, SCF’nin Samsun’dan sonra merkezde kazandığı tek yer olarak tarihe geçti. Bu sonuç, Mersin’in erken dönemden itibaren alternatif siyasal eğilimlere açık bir kent olduğunu gösterdi.
1950’ler: Müfide İlhan ve Türkiye’nin İlk Kadın Belediye Başkanı
1950 yerel seçimleri, Mersin için olduğu kadar Türkiye siyasi tarihi için de unutulmaz bir dönüm noktasıdır.
Müfide İlhan, Demokrat Parti (DP) listesinden seçilerek Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kadın il belediye başkanı oldu. İlhan’ın seçilmesi, sadece kadınların siyasetteki temsili açısından değil, Mersin’in modernleşme ve toplumsal ilerleme konusundaki duyarlılığını göstermesi bakımından da simgesel bir anlam taşıdı.
Mersin bu dönemde, merkez sağın yükseldiği ulusal tabloya paralel olarak, demokratik çoğulculuğun ve sivil siyasetin öncülerinden biri olarak öne çıktı.
1980–1990’lar: Dengenin Arandığı Yıllar
12 Eylül darbesi sonrası siyasi hayatın yeniden şekillenmesiyle birlikte, Mersin’de merkez sağ ve sosyal demokrat partiler arasında güçlü bir rekabet dönemi başladı.
Anavatan Partisi (ANAP) bu dönemin etkili aktörlerinden biri oldu. Kentin tanınmış siyasetçilerinden Okan Merzeci, 1989 seçimlerinde Mersin Belediye Başkanlığı görevine seçilerek, kentin altyapı ve imar politikalarında kalıcı izler bıraktı.
Aynı yıllarda Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) ve ardından CHP, Mersin’in sahil bölgelerinde ve kent merkezinde giderek güç kazandı. Bu yıllar, partiler arasında denge arayışının yoğunlaştığı bir dönem olarak kayıtlara geçti.
Büyükşehir Dönemi: 1994’ten Günümüze
Mersin’in 1993 yılında Büyükşehir Belediyesi statüsü kazanmasıyla birlikte, yerel siyaset daha belirgin hatlar kazandı.
Aşağıda, 1994’ten günümüze kadar kenti yöneten partiler ve belediye başkanları yer alıyor:
Seçim Yılı |
Kazanan Parti |
Belediye Başkanı |
Not |
1994 |
ANAP |
Okan Merzeci |
Büyükşehir’in ilk seçilen başkanı. |
1999 |
DSP |
Macit Özcan |
Sosyal demokrat çizginin temsilcisi. |
2004 |
CHP |
Macit Özcan |
Partisini değiştirerek görevine devam etti. |
2009 |
CHP |
Macit Özcan |
Sosyal demokrat üstünlük sürdü. |
2014 |
MHP |
Burhanettin Kocamaz |
Milliyetçi çizgi yeniden güç kazandı. |
2019 |
CHP |
Vahap Seçer |
CHP, Büyükşehir’i geri aldı. |
2024 |
CHP |
Vahap Seçer |
%59,51 oy oranıyla CHP üstünlüğünü pekiştirdi. |
Büyükşehir döneminin genel eğilimi, sosyal demokrat partilerin (DSP/CHP) Mersin’deki uzun süreli ağırlığını açık biçimde ortaya koyuyor. 2014’teki MHP zaferi kısa süreli bir kırılma olsa da, 2019 ve 2024 seçimleriyle CHP bu üstünlüğü yeniden tesis etti.