Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Görevlisi, Yeni Medya ve İletişim Bölümü Başkanı Doç. Dr. Sefer Darıcı, sosyal medyada dolaşan görsellerin yapay zekâ ile tasarlanıp tasarlanmadığını analiz ve tespit edebilen bir uygulama geliştirdi.
Günümüzde oluşabilecek dezenformasyonlara karşı geliştirilen ‘RealityChecker’ adı verilen yapay zeka uygulaması kısa sürede birçok kişi tarafından kullanılmaya başlandı.
Görsel içeriklerin hızla yayıldığı dijital dünyada, paylaşılan görüntülerin gerçek mi yoksa yapay zekâ ürünü mü olduğunu anlamak her geçen gün zorlaşıyor. Dijital mecralarda paylaşılan görsellere güvensizliğin arttığı bu günlerde yapay zekâ ürünü görselleri analiz edebilen yeni bir uygulama geliştirildi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya Bölüm Başkanı Doç. Dr. Sefer Darıcı tarafından oluşturulan ‘RealityChecker’ isimli yapay zekâ uygulaması, oluşabilecek dezenformasyona karşı analizler yapabiliyor. Yapay zekâ ile üretilen içerikleri ve dijital manipülasyonları tespit edebilen ve gelişmiş analiz yöntemleri sunarak dijital güvenliği sağlamayı amaçlayan sistem ile görseller birçok açıdan inceleniyor. Uygulamada incelenmesi istenilen görseller; ışık modelleme ve gölge uyumsuzlukları tespiti, kenar algılama algoritmaları, hata seviyesi analizi, EXIF Metadata analizi, kromatik aberasyon tespiti gibi birçok konuda detaylı incelemeye alınıyor.
Habercilerin işini kolaylaştırıyor
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Sefer Darıcı, “RealityChecker aslında özel bir GPT. Hem ChatGPT’nin bir takım özelliklerini kullanıyor. Bunun dışında çeşitli API’leri de içerisinde barındırıyor. Aslında RealityChecker’ı oluşturmamızdaki temel sebep vatandaşların, özellikle habercilerin herhangi bir görüntünün manipüle edilip edilmediğini, yapay zekâ üretimi olup olmadığını anlayabilmesi ve özellikle de dezenformasyonla bir mücadele aracı olarak görülmesi. Çünkü herhangi bir fotoğrafın veya videonun manipüle edilip edilmediği veya yapay zeka üretimi olup olmadığını anlayabilmek bazen çok uzun işlemler, analizler gerektirebiliyor. RealityChecker’ı tam da burada devreye giriyor aslında. Habercilik gibi çok hızlı hareket etmeniz gereken veya sosyal medyadan herhangi bir paylaşım yapılması gereken durumlarda bir fotoğraf veya bir videoyla ilgili şüpheye düşüldüğünde RealityChecker burada devreye girerek size kısa zamanda en azından siz de bir öngörü oluşturabilecek bir veri sunuyor. Hızlı bir şekilde de birçok analizi gerçekleştirebiliyor. Bu analizler farklı API’ler kullanılarak yapılıyor. Örneğin ışık modelleme, kenar algılama, algoritmaları kullanıyor. Makine öğrenme teknikleri kullanıyor, derin öğrenme modelleri, Gan dedektörleri kullanıyor. Meta analizinden tutun da dosya bütünlüğünü kontrolüne, yüz manipülasyonunun algılanmasına, yüz değiştirme, herhangi bir fotoğrafta nesne değiştirme, renk tonu, gölge tutarsızlıkları, piksel ve doku tutarsızlıkları gibi birçok analizi kendi içerisinde hızlıca gerçekleştirebiliyor” dedi.
“Birçok medya kuruluşu da bunu kullanmaya başladı”
Kısa süre önce kullanıma açılan uygulamanın birçok kişi tarafından kullanılmaya başlandığını ifade eden Darıcı, “Sosyal medya üzerinden herhangi bir paylaşım yaparken eğer şüpheye düşerseniz, yani bu fotoğraf veya video gerçek mi, yapay zekâ üretimi mi, yoksa maniple edilmiş mi? diye bir şüpheye düşerseniz RealityChecker tam da burada devreye giriyor. Çok kısa süre sizlere bir öngörü sağlayabilecek analiz sonuçlarını sizinle paylaşıyor. Normalde adli analizler için çok daha uzun süreler beklemeniz gerekiyor. Ancak RealityChecker burada en azından hızlı bir öngörü sağlayabilecek bir veri sunarak sizi bu konuda uyarabiliyor. Özellikle haberciler için çok çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Aynı zamanda şu an birçok medya kuruluşu da bunu kullanmaya başladı. Sadece onlar değil kamu kurumlarından da sosyal medya yöneticileri RealityChecker’ı kullanıyorlar. Herhangi bir gönderi paylaşacakları zaman gerçek mi, değil mi noktasında bir test işlemi orada gerçekleştiriyorlar. Onun dışında sigorta şirketleri özellikle sahte kaza, olay görüntüsü oluşturulan durumlar için bunların tespiti için de yine kullanıyor. RealityChecker aynı zamanda herhangi bir kaza ortamına ilişkin görüntülerin sahte olup olmadığını, açılarından, duruş şekillerinden ve kazanın büyüklüğü ve ee diğer açılardan kontrol edebilerek size bir öngörü sağlayabiliyor. RealityChecker’ın hem vatandaşların hem de dezenformasyona karşı mücadele noktasında da çok önemli olduğunu düşünüyorum. Yani buradaki tabi resmi bir raporlama değil. RealityChecker aynı zamanda kendisini günlük olarak bununla ilgili yapılan akademik çalışmalardan, makalelerden, kitaplardan, bununla ilgili veri tabanlarından da sürekli güncelleyen bir yapısı var” şeklinde konuştu.
"Donald Trump ve Kamala’nın fotoğrafını analiz etti"
Uygulamanın görselleri birçok açıdan incelediğini ifade eden Doç. Dr. Sefer Darıcı, sistemin nasıl çalıştığını anlatırken örnek olarak Donald Trump ve Kamala’nın fotoğrafını analiz etti. “Trump’ın bu süreçte birkaç tane farklı fotoğrafları yayınlandı. Hatta Papa’nın da yapay zekâyla oluşturmuş fotoğrafları yayınlandı. Onunla ilgili analizler de hemen doğrudan bize veriyi verebiliyor. Çok rahat bir şekilde bu yapay zekâ üretimi diye söyleyebiliyor. Tabii şunu da göz önüne almak lazım. Yapay zekâ teknolojileri üretme teknolojileri her gün gelişiyor ve değişiyor. Biz de RealityChecker’ı her gün gelişen ve değişen teknolojiyi de yakalaması, ona da ayak uydurabilmesi için bu güncellemeleri zaten sürekli yaptırıyoruz. Sürekli de kendi kendine öğrenen hatta kullanıcı geri bildirimlerinden dahi öğrenen bir yapısı var” ifadelerine yer verdi.
