Mersin’de son bir yıl içerisinde bisiklet fiyatları ortalama yüzde 70, oyuncak fiyatları ise yüzde 300 oranında arttı. Geçen yıl 2 lira olan cips fiyatı da bu yıl 6 liraya yükseldi. Abur cubur ve oyuncak fiyatlarındaki artış en çok çocukları üzdü. Çocuklarına artık yeni oyuncak alamayan aileler, eski oyuncaklar için takas ve tamir yöntemlerine yöneldiklerini belirtti.
Haber-Mehmet Çetin
Türkiye'de son 1 yıl içerisinde akaryakıt, enerji, gıda ve konfeksiyon gibi birçok alanda görülen fiyat artışları oyuncak ve halk arasında 'abur cubur' diye tabir edilen cips, çikolata ve kraker gibi çocukların sevdiği ürünlere de yansıdı. Artan fiyatlar nedeniyle çocuklar bakkala uğramaz, aileler ise çocuklarına yeni oyuncak alamaz oldu. Fiyat artışları nedeniyle esnaf iş yapamaz noktaya gelirken, mevcut durum en çok çocukların canını sıktı.
OYUNCAK, BİSİKLET VE ABUR CUBUR FİYATLARI UÇTU
Mersin'de geçen yıl oyuncakçılarda 50 liradan satılan kumandalı arabanın fiyatı bu yıl 150 liraya yükseldi. Geçen yıl 500 TL olan çocuk bisikletin fiyatı 850 TL'ye, 2 liradan satılan cipsin fiyatı ise 6 liraya çıktı. Küçük boy cips 6 liradan satılırken, büyük boy cipslerin fiyatı ise 15 lirayı buldu. Gazetemize konuşan aileler artık çocuklarının da 'zam' ve 'pahalı' kavramlarını öğrendiklerini belirtti. Bazı aileler, çocuklarına yeni oyuncak alamadıkları için bozulan eski oyuncakları onarmaya başladıklarını belirtirken, bazıları ise komşularıyla oyuncak takasına girdiklerini söyledi. Gazetemize konuşan bir oyuncakçı, yaptığı işin artık eskisi gibi tadı tuzu kalmadığını vurgularken, bisikletçi de gelen müşterilerin hemen hemen hepsinin vadeyle ve kredi kartıyla bisiklet aldığını belirtti. Bakkal ise artık çocukların dükkana uğramadığını dile getirdi.
"FİYATLAR YÜZDE 70-80 ORANINDA ARTTI"
Mersin Silifke Caddesi'nde bisiklet ve akülü araba satışı yapan İbrahim Diri, 15 yıldır aynı işle uğraştığını belirtti. Diri, önceki yıla kıyasla ürünlerdeki bu yılki fiyat artışından bahsederek, "Geçen senenin aynı zamanına baktığımız zaman fiyatlar yüzde 70-80 oranında arttı. Geçen sene en standart çocuk bisikleti 500 lira civarıyken, bu sene 850-900 TL civarına çıktı. Sektör düştü. Daha öncesinde pandemi vardı. Pandemide daha hareketliydi. Çocuklar evde olunca daha çok hareket vardı. O arada işlerde bir hızlanma oldu. Bu aralar ise ekonomiye bağlı olarak sektörde tam tersi bir düşüş yaşandı" dedi.
"HER GÜN ALINAN BİR ÜRÜN OLMADIĞI İÇİN İNSANLAR FİYATLARI EVLE KIYASLAYAMIYOR"
Fiyat artışlarına müşterilerin de şaşırdığını vurgulayan Diri, "Genelde ebeveynler çocuklarını kırmamaya çalışıyor. Ellerinden geldiğince istediklerini almaya çalışıyorlar. Tabi almadan giden de var. Çünkü her gün alınan bir ürün olmadığı için insanlar fiyatları evle kıyaslayamıyor. Evde düşündüğü fiyatlarla burada karşılaştığı fiyatlar birbirine uymuyor. Evden belli bir planla çıkıyor. Geliyor, o fiyatı bulamıyor. O noktada sıkıntı yaşıyor. İnternetten araştıran zaten fiyatı görüp, uygun buluyorsa oradan alıyor. İnternetten araştırıp geliyorsa da üç aşağı beş yukarı fiyatları biliyor. Direkt gelenlerin aklında 300-500 lira civarı bir fiyat varken, geldiğinde bisikletin 800 TL olduğunu görünce biraz sıkıntı oluyor" diye konuştu.
"HER ŞEY ÜST ÜSTE BİNİNCE BÖYLE YÜKSEK ZAMLAR ORTAYA ÇIKIYOR"
Diri, müşterilerin vade ve kredi kartı olmadan neredeyse artık alışveriş yapamadığına dikkat çekerek, "Hepsi taksitle alıyor. Satışların çoğu kredi kartıyla yapılıyor. Nakit satışı zor. Herkes uzun vadeli taksit istiyor. Biz de olabildiğince uzun vadeli taksit yapıyoruz" dedi. Diri, ürünler üzerindeki fiyat artışlarının sebebine de değinerek; "Bisikletlerin çoğu kompozit parçaları dışarıdan geliyor. O ithalat direkt dolara bağlı. Çin'de de dolar yükseldi. Bir de kur farkı var. Burada işçilik maliyeti, nakliye arttı. Her şey üst üste binince böyle yüksek zamlar ortaya çıkıyor. Fiyat artışları sadece hammaddeye bağlı değil. Her şey zamlandırdı. Hammadde de artmış. Dolar kur farkı var. İstanbul'dan buraya nakliye farkı var. Kendi işçisine fark veriyor. Elektrik zammı var. Her şey üst üste geldiği zaman geçen seneden bu zamana yüzde 70-80'lik bir zam oldu" ifadelerine yer verdi. Diri, yedek parça fiyatlarının da zamlandığını belirterek, komple değiştirilen bir bisiklet lastiğinin bugün 200 TL'yi bulduğunu vurguladı.
"50 LİRALIK OYUNCAK ŞU AN 150-160 LİRA CİVARINDA"
Mersin'de yaklaşık 3 yıldır oyuncakçılık yapan Abdukbaki Kiraz ise oyuncak fiyatlarının 1 yılda yüzde 300 oranında artış gösterdiğine dikkat çekerek, "Çoğu ürün yurtdışından geldiği için fiyatlar bayağı uçtu. Oyuncaktaki artışın yüzde 300 olduğunu söyleyebilirim. 50 liralık oyuncak şu an 150-160 lira civarında. Sadece bizde değil, her yerde işler düştü. Sokakta giden gelen yok. Artık vatandaşın alım gücü kalmadı. Çünkü insanlar artık alamıyor. Elektrik, su, kira giderlerinden oyuncağa para kalmıyor. Geçen sene dükkandaki işler daha yoğundu. Bu sene bir şekilde idare ediyoruz ama işin tadı kalmadı" dedi.
"ÇOCUK ÜZÜLSÜN İSTEMİYORUZ AMA ELİMİZDE OLAN BİR ŞEY YOK"
Kiraz, anne ve babaların artık çocuklarına oyuncak alamadıklarını belirterek, "Bazı çocuk gelip istiyor ama maalesef fiyatlardan dolayı annesinin veya babasının gücü yetmiyor ve alamıyor. Durumu iyi olan bazıları da alıyor ama o çok nadir. Biz de üzülüyoruz. Çocuk üzülsün istemiyoruz ama bizim elimizde olan bir şey yok. Sonuçta bu da ekmek parası. Her gelene de yardımcı olamıyoruz ama üzülüyoruz. Bugün keşke 100 liralık ürünü herkese 25-30 liraya verebilsek" diye konuştu.
"2 LİRALIK CİPSLER EN UCUZ 6-7 LİRA OLDU"
Market sahibi Sezgin Kırkız, halk arasında 'abur cubur' olarak tabir edilen cips, şeker, çikolata, kraker ve bisküvi gibi ürünlerde son 1 yılda yaşanan fiyat artışlarından bahsederek, "Mesela 1 lira olan bisküviler şu an 5 liradan satılıyor. 2 liralık cipsler en ucuz 6-7 lira oldu. Büyüklerini 15 liraya satıyoruz. Bu tarz ürünler için biliyorsunuz büyükler gelmez, daha çok çocuklar geliyor. Çocuklar bakkallara uğramaz oldu. Bunlar tabi bizi de sıkıntıya sokuyor. Cips, şeker ve çikolata gibi ürünler çocukların vazgeçilmezi. Şu an satış yok. Satışlar durdu. Çocuğun elinde 10 lira parası varken geçen sene meyve suyundan cipse, çikolatadan bisküviye kadar bir sürü şey alabiliyordu. Şu anda çocuğun bunları alabilmesi için içeriye 50 lirayla girmesi lazım. En ufak para 50 lira oldu. 5 liranın, 10 liranın şu anda hükmü yok" ifadelerine yer verdi.
"HEM İŞLER DÜŞÜK HEM DE VİCDANEN RAHATSIZIZ"
Bir esnafın ötesinde insan olarak çocukların üzülmesine içinin el vermediğini vurgulayan Kırkız, "Üzülüyoruz. Parası olsa da olmasa da biz yardımcı oluyoruz. Yeri geliyor kendimizden veriyoruz. Hem işler düşük hem de vicdanen rahatsızız. Çocuk mesela elindeki 5 lirayla hem bisküvi hem de meyve suyu almak istiyor. Meyve suyunu alıyor, bisküviyi alamıyor. Biz onu kendimizden veriyoruz" dedi.
"ÇOCUK ARTIK ELİNİ ATTIĞINDA 'BU PAHALI MI' DİYE SORUYOR"
Oyuncakçıda, 4 yaşındaki yeğenine hediye alan Seda Köküş, oyuncak bebeğe 200 TL verdiğini belirtti. Çocukların da artık yüksek fiyatların farkında olduğunu belirten Köküş, "Çocuk artık elini attığında 'bu pahalı mı' diye soruyor. 'Teyze bunu alabilir miyiz' diyor. 'Pahalı' deyince vazgeçiyor. Fiyat ne bilmiyor, anlamıyor ama bir şeylere artık o kadar para verilmeyeceğini o da anlıyor" dedi. Güler Ener de artık oyuncak almakta zorlandıklarını belirterek, "Eskiden bozulan oyuncakları geri dönüşüme atardık. Şimdi atarken iki kere düşünüyoruz. Hatta çoğu zaman bozulan oyuncakta basit bir tamir gerekiyorsa eşim tamir ediyor ya da tamirciye götürüyoruz. Oyuncak fiyatları aldı başını gitti. Eldeki mevcut oyuncakları daha titiz ve uzun ömürlü kullanmaya çalışıyoruz" diye konuştu.
"OYUNCAKLARI ZAMAN ZAMAN TAKAS EDİYORUZ"
Elif Yelli ise geçen yıldan bu yana artık oyuncak almaktan vazgeçtiklerini belirterek, "Çocuk eski oyuncaklardan sıkılıyor, artık oynamak istemiyor. Benim kızım 3 yaşında. Eski oyuncaklar ona sıkıcı gelmeye başlıyor. Biz de yeni bir çözüm bulduk. Benzer yaşta çocuğu olan arkadaşlarla oyuncakları zaman zaman takas ediyoruz. O çocuğun oynadığı oyuncağı benim kızım, benim kızımın oynayıp sıkıldığı oyuncağı arkadaşlarımın çocukları oynuyor. Kendimizce böyle bir çözüm ürettik" ifadelerine yer verdi.
