Enflasyon nedeniyle artan maliyetler apartmanların aidat fiyatlarına da yansıdı. Elektrik, personel ve jeneratörlerde kullanılan akaryakıt giderleri Mersin’deki bazı sitelerde aidat fiyatlarını iki katına çıkardı. Altın Oran Yönetim’den gazetemize açıklamalarda bulunan Mert Başgut, 32 daireli bir sitenin geçen yıl 700 TL olan aidatının bu sene 3 bin TL’ye yükseldiğini söyledi.
Haber-Barış Köksal
Bu yıl elektriğe ve akaryakıta gelen zamlar apartmanların aidat fiyatlarına da yansıdı. Enflasyon nedeniyle asgari ücrette yapılan artışla birlikte yüksek giderlere sahip bazı sitelerde aidat fiyatları iki katının üzerine çıktı. Profesyonel apartman, site ve iş hanı yönetim hizmetleri sağlayan Altın Oran Yönetim'den Mert Başgut ile Yenişehir ilçesindeki bazı sitelerin yöneticileri gazetemize aidat fiyatlarındaki artışlarla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Mert Başgut'un yaptığı açıklamada, bir sitede geçen yıl 700 TL olan aidatın bu yıl 3 bin TL'ye yükselmesi dikkat çekti.
MASRAFLAR ARTTI, TASARRUF TEDBİRLERİ BAŞLADI
Asansör, havuz ve bahçe bakımından güvenliğe, kat temizliğinden elektriğe, jeneratör yakıtından, havuz giderlerine kadar pek çok gider kalemine sahip sitelerdeki aidatlar enflasyondaki yüksek artışa yenik düştü. Özellikle elektrik ve jeneratörlerde de kullanılan akaryakıt giderlerindeki yüksek artış, site yönetimini aidatlarda artış yapmaya yöneltti. Bazı sitelerde aidat artışları yüzde 100'ün üzerine çıkarken, bazı siteler ise tasarruf tedbirleri alarak giderlerden kısma yoluna gitti. Tüm tasarruf tedbirlerine rağmen apartman sakinlerine 50 TL'lik bir aidat yansıtılan sitelerdeki aidat fiyatlarının bile 100 TL'ye çıktığı görüldü.
"3 BİN LİRA OLAN SİTENİN AİDATI GEÇEN YIL 700 TL'YDİ"
Altın Oran Yönetim olarak Mersin'de toplam 55 siteye profesyonel yönetim hizmeti sağladıklarını belirten Mert Başgut, Yenişehir'deki Fuatmorel Mahallesi'nde her daireden geçen yıl 700 TL aidat alınan bir sitenin bu yılki aidat tutarlarının 3 bin TL'ye çıktığını vurgulayarak, "10 daireden 100 daireye kadar, tek bloktan 4 bloğa kadar giden yönettiğimiz siteler var. En düşük aidat 50 lira. En yüksek aidat da şu an için 3 bin lira. 3 bin lira olan sitenin aidatı geçen yıl 700 TL'ydi. Bu enflasyon kaynaklı olarak elektrik faturasının artması, aynı şekilde personel maliyetlerinin artması, öngörülemeyen giderler adı altında örnek veriyorum; binada logar ve elektrik arızası ile binayla ilgili yapılan çalışmaların fiyatları neredeyse yüzde 200 arttı. Yani eskiden usta bir ampul değiştirmeye geldiği zaman 50 lira servis ücreti alıyorken, şu an 150 lira servis ücreti alıyor. Bu da ister istemez aidatlara yansımak durumunda kaldı. Mazot ücreti. Mesela bir jeneratöre ortalama sitelere normal şartlarda aylık 200 lira mazot takviyesi yapardık. Bu da yıllık 2 bin, 2 bin 500 lira gibi bir rakam yazardı. Yani bu da yıllık 250 litreye tekabül ediyordu. Şimdi 2 bin 500 liralık mazot belki neredeyse 2 ay bile yetmiyor. Bu da ister istemez maliyetleri artırıyor" diye konuştu.
"NEREDEYSE BİR EV KİRASINA YAKLAŞAN AİDATLAR OLUŞUYOR"
Başgut, sitelerde en büyük maliyeti Belirleyen bağımsız bölümler olduğunu dikkat çekerek, "Yani maliyet ne kadar yüksek, bağımsız bölüm o kadar fazla olursa ister istemez yine aidat düşüyor. Ama bağımsız bölüm düşük, maliyet yüksekse maliyet çok yüksek oluyor. Mesela binanın genel giderleri 10 bin TL. Eğer binada 20 daire varsa kişi başına düşen meblağ bir o kadar artıyor. Ama o sitede 50 daire varsa o kadar düşüyor. Burada da örnek veriyorum 30 dairelik bir apartman üzerinden konuşalım. Buralarda 7/24 güvenlik olduğunda bir de kapıcı olduğu zaman toplam 4 tane personel var. En kötü eski asgari ücretten bile baksak, şu an maliyetleri kabaca 30 bin lirayı buluyor. Bu sadece personel maliyeti. Elektrik faturasının da ortalama 5-6 bin lira geldiğini düşünürsek, asansör bakım ücreti, jeneratör mazot alımı ve öngörülemeyen giderleri kattığımız zaman kaba taslak neredeyse bir ev kirasına yaklaşan aidatlar oluşuyor" ifadelerine yer verdi.
"ŞU AN YAPTIĞIM BÜTÜN İŞLETME PROJELERİ BOŞA DÜŞTÜ"
2018'den bu yana profesyonel yönetim hizmetiyle ilgilendiğini, daha önce ödeme sıkıntısı çekmeyen birçok apartman sakininin şu günlerde ödeme güçlüğü çekmeye başladığı vurgulayan Başgut, "Biz binalarda yıllık bir işletme projesi yapıyoruz. Şu an yaptığım bütün işletme projeleri boşa düştü. Yani asgari ücret ve elektrik faturasından dolayı. Örnek veriyorum 1 yıl için geçen sene 150 lira elektrik faturası gelecek Diye belirlemişiz geçen senenin fatura tutarlarına bakarak Fakat ay sonu gelen fatura 650 lira. Yaptığımız tüm tablo bozuluyor. Çünkü zaten düşük bütçeli apartmanlarda öngörülemeyen gider yani yedek akçe diye biriktirdiğimiz paralar çok düşük seviyede. Herkes yüzde 100 ödeyecek ki kasa sıfıra sıfır çıksın. Tabi ister istemez ödemeler de olmuyor. Bu sefer otomatikman geriden gitmiş oluyoruz. Bu sefer biz de ödemeler yaparken bazı sıkıntılar yaşıyoruz" dedi.
BAŞGUT, ELEKTRİK GİDERLERİNE DİKKAT ÇEKTİ
Başgut, elektrik ve personel giderlerinin en yüksek giderler arasında yer aldığını belirterek, şunları söyledi; "Eskiden apartmanlarda ve evlerde elektrik faturalarında 1, 2 ve 3'ncü ay şeklindeydi faturalar. Örnek veriyorum 3'ncü ay geldiği zaman 1'nci ayın elektrik faturasını ödeyebiliyordun. Elektriğin kesilmiyordu. Şimdi 15 gün ile 45 gün kuralı var bildiğim kadarıyla. Yani 15 gün içinde de okuyabilir, 45 güne de kadar da çıkartabilir. Ne yapıyorlar? Örnek veriyorum bazı binalarda gelmiş 1'inde okumuş, bir de 15'inde okumuş. 15 gün içerisinde 2 fatura çıkartıyor. 5 iş günü sonunda da elektriği keseceği için 20'sinde elektriğini kesiyor. Yani 20 gün içerisinde 2 fatura okunup, elektriği kesilmiş konumda oluyor. Bu sefer sen elektrik faturasına 250 lira dediysen, bir anda 600-700 lira gibi bir rakam çıkınca, elektrik de kesilince bu sefer ciddi mağduriyetler oluşturuyor. Yaşlıların oturduğu apartmanlarda veya hastaların olduğu apartmanlarda asansör, televizyon veya ortak alanın elektriğinin olmadığını düşünün. Bu da çok ciddi problemler sağlıyor."
"BİR ŞEYLERİN DÜZENLİ GİTMESİ GEREKİYOR"
Özellikle elektrik faturalarının aidatlar üzerinde büyük etkisi olduğunu kaydeden Başgut, "Elektrik faturaları bir anda bu kadar yüksek olunca otomatikman artıyor. Bir şeylerin düzenli gitmesi gerekiyor. Elektrik faturası 1 yıl veya 6 ay boyunca 600 lira şeklinde devam edecek diye bilsek, normal şekilde devam etse yine insanları buna alıştırabiliriz. Ama geçen ay 500 TL geliyor, bu ay 1500 TL geliyor. Bu sefer bir dengesizlik yaratıyor. Her ay bana 'aidat değişti mi' diye soruyorlar. Bu insanları geriyor" dedi.
"GİDERLERİN TAMAMINI PEŞİN ÖDÜYORUZ, VADE YAPMIYORLAR"
Çiftlikköy Mahallesi'ndeki 2 bloklu ve toplam 60 daireli Bilim Yaşam Konutları'nın yöneticisi Ferdi Aydoğan, geçen yıl 340 TL olan site aidatının bu yıl 550 TL'ye çıktığına dikkat çekerek, "340 lira aidat ödediğimize göre 340 ile 59 daireyi çarptığımız zaman çıkan toplam tutar kadar gider oluyor. Bir önceki dönemden de genelde devir bakiyesi oluyor. Devir bakiyesiyle beraber 340 lira ödedik. Tekrar kısmi bir devir bakiyesiyle beraber şu anda yeni aidatlarla beraber yönetmeye çalışıyoruz. Bu sene enerji fiyatlarının artması, girdi fiyatlarının artması tüm sitelerde bu sıkıntıları getirdi. Ben de duyuyorum. Aldığımız fiyat bir hafta sonra değişiyor. Giderlerin tamamını peşin ödüyoruz, vade yapmıyorlar. 2 görevlimiz var. Birisi bahçıvan, birisi temizlik görevlisi" dedi.
"ÖNCELİKLİ HİZMETLERİMİZİ SIRALAYIP, ACİL OLANLARDAN BAŞLIYORUZ"
Aydoğan, son bir yılda enflasyon kaynaklı fiyat artışlarının aidatlara yansıdığını belirterek, "Direnmeye çalışıyoruz, dayanmaya çalışıyoruz. Öncelikli hizmetlerimizi sıralayıp, acil olanlardan başlıyoruz. Ekstra bir şey yapmamaya çalışıyoruz. Hem insanların geçim endeksini yakalaması için hem de zorlanmaması açısından dengede tutmaya çalışıyoruz. İlk başta bir önceki dönem bakiyesiyle beraber 370 lirayla yürütebiliriz diye düşündük. Elektriğe gelen aşırı zamlardan dolayı bir anda 450'ye geçtik. 450 TL'nin de havuz sezonu başladığı için kurtarmadığını görünce 3 aylık sezonda biz 450 TL'yi bu sefer 3 aylık süreyle 550 TL'ye çevirdik. Ama belimizi büken, asgari ücrete tekrar Temmuz ayı dahil yüzde 30 zam gelince, 550 TL'nin aynı şekilde yıl sonuna kadar devam etmesini öngörüyorum. Servis giderlerini azaltmaya çalışıyoruz. Kendimiz devreye giriyoruz. Otomatik kapı, kart ayarı veya spot ayarlarıyla ilgili servisi çağırmamaya çalışıyoruz. Tanıdık esnaf arkadaşlarımızı çağırıyoruz. Yüzde 50 daha ekonomik bir hizmet alabiliriz diye. Bu süreci böyle atlatmaya çalışıyoruz" ifadelerine yer verdi.
"500 TL'Yİ NORMAL KARŞILAMAK ZORUNDA KALDIK"
Yenişehir'de Park Orman-2 Konutları'nın sakinlerinden Bülent Küçükkubaş, kendisinin de bir dönem yöneticilik yaptığını ve şu anda oturduğu 3 bloktan oluşan toplam 66 daireli sitenin aidatının 1 yılda 300 TL'den 500 TL'ye çıktığını vurguladı. Küçükkubaş, aidat artış sürecini şöyle anlattı; "Daha önce 250 TL'den 300 TL'ye çıkarken çok tartışmıştık. Yani 'niye bu kadar oldu, gerek yok' diye. Ama 500 TL olduğu zaman kimse sesini çıkartmadı. Neden? Çünkü ülkenin içinde bulunduğu ekonomik şartlar ve alım güçleri ortada. Sitelerde çalışan insanlar hizmet görevlisi olduğu için asgari ücretin de 200 TL gibi bir rakam üstünde alıyor. Tabi bunun da ona göre vergi yansıması daha yüksek. Asgari ücretteki yükselme, deterjan fiyatlarındaki, elektrik fiyatlarındaki yükselme ortada. Çünkü bu aidatın içerisinde elektrik ödemeleri de var. Ayrıca elektrik kesildiği zaman jeneratör olduğu için sitede benzinle çalışan bir jeneratör var. Bu artışlar üst üste konduğu zaman 500 TL'yi normal karşılamak zorunda kaldık."
"BUDAMA VE İLAÇLAMA GİBİ ÇALIŞMALARINI KENDİMİZ GERÇEKLEŞTİRİYORUZ"
Yenişehir'de Uhud Apartmanı Yönetici Yardımcısı Fatih Kale, tek blok ve 18 daireden oluşan sitenin geçen sene 50 TL olan aidatının bu yıl 100 TL'ye çıktığını vurgulayarak, "Süreç bu şekilde ilerleyince biz de mecburen masraflardan kısmak zorunda kaldık. Eskiden budama ve ilaçlama gibi işleri dışarıdan hizmet alarak bedel karşılığında çözüyorduk. Şimdi yönetim ve site sakinleriyle ortaklaşa bir çalışma içerisinde sitemizin budama ve ilaçlama gibi çalışmalarını kendimiz gerçekleştiriyoruz. Tabi elektrik ve mazot gibi giderlere bir şey yapamıyoruz" dedi.
