Mersin’de önce ilçelere ve daha sonra merkezde gelen ekmek zammının fırıncı sektörüne yansıması hakkında konuşan fırıncı Mehmet Ali Kartal, ekmeğe gelen zamla beraber halkın ucuz ekmek arayışında olduğunu ve bunun için sadece belediye ekmeğine yöneldiğini belirterek, “Halk belediyenin satmış olduğu ekmeklere yöneldiği zaman da elimizdeki ekmekler kalmış oluyor, satılmıyor ve işçilerimize paralarını veremiyor duruma geliyoruz” dedi.
Özel Haber – Mehmet Çetin
Mersin’de önce ilçelere ve daha sonra merkezde gelen ekmek zammının fırıncı sektörüne yansıması hakkında konuşan Fırıncı Tahir Öner, ekmeklere gelen zammın geç kalınmış bir zam olduğunu kaydederek, “4-5 yıldır fırıncılık sektöründe perişan durumdayız. Şu anda girdi fiyatları çok ve bu fiyat bile nerdeyse kurtarmıyor diyebiliriz. Başka illere baktığımızda zaten ekmek fiyatlarını onlar önceden yükseltmiş. Şu anda da 200 gramın 2 lira olması lazım bence, 230 gramın değil. Gramajların yükselmesi biz fırıncılar açısından gelen zammın pek de etkili olmadığını görebiliyoruz. Halkın beklediği bir zamdır, bütün her şeye zam geliyordu ama bir tek ekmeğe zam gelmiyordu ve neredeyse ekmek artık su fiyatına satılıyordu. Belediyeden de artık bir zam bekliyoruz. Şu anda artık unun kurum fiyatı 75 kuruş ve belediye ekmeği 75 kuruşa satıyor. Belediyenin de bize destek çıkıp ekmeği yükseltmesini bekliyoruz” diye konuştu.
“ZAM KARŞISINDA GİDERLERİMİZ DE SABİT KALMIYOR”
Cumartesi günü gelen zammı fırıncı olarak çok normal gördüğünü belirten fırıncı Fikret Baki, “Ekmeğe 25 kuruş zam geliyor ama bizim giderlerimiz de o sırada sabit kalmış olmuyor. Bizim ekmek ustamıza verdiğimiz yevmiye sabit kalmıyor, kiramız, elektriğimiz, suyumuz sabit kalmıyor. Un fiyatı almış başını gidiyor. Ben çocukluğumdan beri hatırlarım ki bir çuval un, bir çuval şekerin her daim yarı fiyatına olmuştur. Ama şimdi baktığımızda ise bir çuval un ile bir çuval şeker neredeyse aynı fiyata denk gelmiş durumda. Biz fırıncılar isteriz ki değil zam, ekmeğin fiyatı yarı yarıya insin, satılsın. Ekmeğin ucuza satılabilmesi için de un fiyatlarının yükselmesinin önüne geçilmeli. Ne zaman ki unun, odunun, elektriğin fiyatları sabit tutuldu o zaman ekmeğe zam yapılmaz. Belediyeler ucuza ekmek satıyor ya mesela, tabi satar. Elektrik, kira, yer parası, vergi, su parası ödemiyor ki. Gelen bu zamlar bazı müşterilerimizin şikayet etmesine, tepki göstermesine sebebiyet verdi. Ekmeğin hem maddesinde sıkıntı var, zamlanmazsa ekmek fiyatları da zamlanmaz, sabit kalır” diye konuştu.
“EKMEĞİN HAM MADDESİ AŞIRI PAHALANMIŞ”
Fırıncıların çoktandır zararla çalıştıklarını, fırınları zararına işlettiklerini kaydeden Fırıncı Mehmet Ali Kartal, “Un fiyatlar 200 liraya ulaşmış, ekmeğin ham maddesi aşırı pahalanmış durumda. Başkan fırıncıları topladığından biz başkana ilettik; 50 kuruş zammı yapmayın da biraz daha zaman geçsin direkt ekmeği 2,5 liraya satalım diye. Ekmek fiyatları 2 lira olmuş ve aldığımız duyumlara göre una yine yeniden zam gelecekmiş. Uncu 20 lira zam yapacak ama fırıncılar ekmek fiyatları değişmiş olmayacak. Biz fırıncıları bu fiyatlar kurtarmıyor, çok zorlanıyoruz. Hatta dediğimiz gibi başkandan biz bekleyin de bir süre sonra ekmek fiyatını 2,5 lira yapalım diye ama 2 lira oldu ve bu fiyat bizleri gerçekten de kurtarmıyor. Eğer yapılması gereken bir şey var ise, müdahale edilmesi gereken birileri var ise onlarda unculardır. Keşke unun fiyatı yarı yarıya inse bizde ekmek fiyatlarını şimdiki fiyatların yarısından da daha ucuza satsak. Nereye kadar müracaat edilmesi gerekiyorsa bizde destek çıkalım da bu un fiyatlarına dur denilsin” şeklinde konuştu.
“EKMEK FİYATLARI KARŞISINDA EKMEK GRAMAJI DA YÜKSELDİ”
Gelen zamla beraber ekmek gramajlarının da yükseldiğini, ekmeklerin büyüdüğünü söyleyen Kartal, “Ekmekler resmiyette 230 gram ama bizim fırınlardan çıkan ekmek 240-250 gram ve bizde diyoruz ki ekmek gramajları eksik çıkmasında, fazla çıkıyorsa çıksın. Yani şu anda gelen zamlar karşısında ekmeğin gramajı da yükselmiş durumda, bu gramaj da artmasaydı yine belki fırıncılar hayat pahalılığı karşında olması gereken bir zam gibi görebilirlerdi. Halk ekmeği daha önce ucuz aldığını biliyordu, halk ekmeği ucuza aldığını bildiği için de tepki göstermiyorlar, nadir birkaç kişinin tepki gösterdiği oldu. Bazı müşterilerimiz 2 liranın ekmek için az olduğunu, daha pahalı olması gerektiğini söylüyorlar. Bizim müracaatımız 25-50 kuruş daha yükselmesinden yana. Biz şu anda zararına çalışıyoruz, borç altına da girmişiz. Biz uncuyu aradığımızda un gelsin diye, bize dedikleri şey önce hesaba paralar aktarılsın öyle diyor. Ben hesaba parayı peşin attığımda ise bana bozuk un da gelebiliyor ve bu bozuk unu artık tekrardan geri gönderme şansımız da olmuyor. Eskiden biz beğenmediğimiz, bizim işimize yaramayan unu geri gönderebiliyorduk, iade edebiliyorduk ama şu anda un o kadar pahalılaşmış ki artık geri de gönderemiyoruz. Pazarlamacıların bize söylediği kadarıyla akşamları uncular toplanıyor ve sabah unun ne kadara satılacağını kendileri kararlaştırıyormuş. Biz bütün birikimimizi ekmek fabrikasına yatırdık. Ben bu ekmek fabrikasına 4 tane arabamı feda ettim, açtım ve şimdi böyle devam ederse de ekmek fabrikası da gidecek. Hala daha da borçluyum her şeye rağmen ve un gelmiyor bana. Uncu ha bire fiyat yükseltmesin de biz razıyız ekmek fiyatlarını indirmeye” diye ekledi.
“BELEDİYENİN DE EKMEĞİNE ZAM YAPMASINI İSTİYORUZ”
Belediyenin MER-EK adı altında sattığı ekmeğin fırıncıları çok etkilediğini, halkın en ucuza bulduğu ekmek olarak belediye ekmeğine yönelmesiyle beraber ekmeklerinin ellerinde kaldığını söyleyen Kartal, “Belediyenin satmış olduğu ekmek şu anda bize dokunuyor, ekmek fiyatları arttığından dolayı da artık herkesin gözü belediyenin ekmeklerinde ve böyle devam ederse artık fırınlar iş yapamayacak. Halk belediyenin satmış olduğu ekmeklere yöneldiği zaman da elimizdeki ekmekler kalmış oluyor, satılmıyor ve işçilerimize paralarını veremiyor duruma geliyoruz o zaman da. Bu zam geldi ye her işçinin maaşına bizde 20 lira ekledik, maaşlarda artışa gittik. Biz elimizde kalan ekmekleri askıya asıyoruz, ihtiyacı olanlara bedava veriyoruz. Belediye fiyatları bizleri çok etkiliyor, belediye de ekmek fiyatlarını yükseltse daha iyi olacaktı. Bizim fiyatlara zam gelmesin ama belediye de çok da ucuza satmasın, 25 kuruş oynasa bizim ve belediyenin fiyatı arasında gayet normaldir ama çok daha fark olursa biz her daim olduğu gibi zarar etmiş olacağız. Kalan ekmeklerden dolayı da işçilerin yevmiyesi de çıkmamış oluyor” dedi.
“HAYAT PAHALILIĞI KARŞISINDA ZARAR ÜSTÜNE ZARAR EDİYORUZ”
Gün sonunda kalan ekmeği fakir kimselere dağıtması için Akdeniz Belediyesi ekiplerine verdiğini, ama fırıncılar olarak da çok zorlandıklarını belirterek, “Zarar üstüne zarar ediyoruz. Bir un çuvalından şu anda 250-260 tane ekmek çıkıyor. Eskiden daha fazla ekmek çıkıyordu ama gelen zamla beraber ekmek gramajlarının yükselmesiyle birlikte bir çuval undan elde ettiğimiz ürün de azalmış durumda. Ekmek fiyatının yükselmesiyle beraber gramajları da yükseldi ve hal böyle olunca gelen zam, zam olmamış oluyor. Biz bütün bunları sadece un üzerinden konuştuk ama şu anda hayat pahalılığıyla birlikte artık fırın için yaptığımız masraflarda baya el yakar vaziyete geldi. 2018’de ekmeği 1,25 kuruşa satıyorduk ve o zaman poşetin kilosu 4,5 liraydı, ama şu anda ekmek 2 lira olmuş ama ekmek paket poşetini 18 liraya alıyorum kaldı ki baskılı poşetin kilosu 25 lira olmuş. Bağkur, sigorta vesaire deyince masraf üstüne masraf olmuş oluyor yani bu zamlar fırıncıları kurtarmıyor bile. Burada çalışan her bir makinenin masrafı, yanan parçasını çok pahalıya yapabiliyoruz ancak. Daha önce kullanıyorduk ama şimdi o kadar pahalandı ki neredeyse kullanmıyoruz. Eskiden susamı 165 TL’ye alıyorduk ve son 5 yılda susam 600 lira olmuş ve neredeyse artık susamı kullanamıyoruz pahalılıktan dolayı. Ama her şeyi bir yana bırakın da uncuyu durdurmaya bakın, burada bütün birikimlerimiz gitti ama belediye de bize yardımcı olursa belki en azından çarkımızın dönmesine vesile olurlar” ifadelerine yer verdi.
