Gömlek ustalığı, geçmişi oldukça eskilere dayanan mesleklerden biri. Kömür ütüsünden, seri olarak makinelerde hazırlanan gömleklere geçilen bir dönemde, gömlek ustaları hazır giyim sektörüne karşı ayakta durmaya çalışıyor. Mesleğinde 63 yılı geride bırakan Kadir Bozkurt, “Mağazaların fazla olması tabi ki işlerimizi olumsuz etkiliyor. Eskiden mağazalar yoktu ve hazır elbiseler yoktu terzi ve gömlekçiler vardı. Vatandaşlar bu sayede kıyafet alırdı, sonra konfeksiyonlar türedi ve mağazaların sayısı arttı. Terzilere de olumsuz yansıdı bize de” dedi.
Haber- Barış Köksal
Gömlek ustalığı kişiye özel gömlek dikiminin yapıldığı mesleklerden biri. Geçmişi oldukça eskilere dayanan bu meslek, el emeği ve incelik istiyor. Konfeksiyonlarda seri üretimlerin yapılmadığı ve hazır giyim sektörünün bu kadar yaygınlaşmadığı yıllarda terzilik ve gömlekçilik meslekleri, vatandaşların beden ölçülerine göre giymek istedikleri kıyafetleri hazırlayan ustaların maharetli elleri ile hayat buluyordu. Mersin’de 52 yıldır kardeşi ile beraber gömlek ustalığı yapan Kadir Bozkurt, mesleğine dair gazetemizin sorularına yanıtlar verdi.
“YENİDEN DÜNYAYA GELSEM GÖMLEKÇİ OLMAK İSTERİM”
Terzilik mesleğinin kısmen de olsa gömlekçiliğe benzediğini ifade eden Kadir Bozkurt, mesleğine olan sevgisini de sözlerine ekleyerek, “Malatyalıyım, gömlekçi ustasıyım. 1958 yılından beridir bu mesleği yapıyorum. Mersin Çarşıda ise 52 yıldır mesleğimi icra ediyorum. Malatya’da ilkokulu bitirdiğinde hemen bir mesleğe başlıyorsun. Babamız da bizi bu mesleğe yönlendirdi, ben de çırak olarak başladım. Terzi değiliz bizler gömlekçiyiz. Bu mesleğin geçmişi çok eskilere dayanıyor ve oldu bitti vardı. Gömlekçilik farklı bir meslek ve sadece kıyafet olarak gömlekle uğraşıyorsunuz. Ceket, pantolon veya bir yelek üzerine çalışmıyoruz. Bunlar zaten daha farklı, gömlek dikmek da farklı. Her birinin yapımı ve kullanış şekli değişiklik gösteriyor. Eğer bana yeniden bir meslek seçin deselerdi yine gömlekçi olmayı isterdim” dedi.
“MODAYA UYMAK İNSANLARIN GÖMLEK TERCİHİNİ DE DEĞİŞTİRDİ”
Gömlek diktirmek isteyen müşterilerin beden ölçülerine göre dikim yaptıklarını söyleyen Bozkurt, modanın değişmesi ile işlerinin de farklılaştığını kaydederek, “Terziler, her türlü kıyafet, çanta gibi ürünleri tamir eder ve el emeği daha fazla vardır, bizler de ise makine daha çok işimize yarıyor. Bir gömlek için vatandaş buraya gelir, ölçüsünü alırız, modelini sorarız. Kişi bazen daha dar, bazen de daha geniş bir kalıpla gömlek isteyebiliyor. Burada müşteriler hem kendilerinin dışarıdan aldıkları kumaşlarla gömleklerini yaparız, hem de burada bizlere ait olan kumaşla gömlek dikeriz. Yıllar önce şimdi slim fit denilen ekstra dar gömlekleri kimse giymezdi, daha geniş gömlekler tercih edilirdi. Şimdi ise bu dar olanlar tercih ediliyor. Modele göre ölçü alındıktan sonra isteğe göre gömleği tasarlamış oluyoruz. Büyük, küçük, kaçık gibi değişir bu. Gömlek yakaları da değişiyor, kol düğmeleri de değişik tercihler isteyenler de oluyor. Bu durum bizim işimizi zorlaştırmıyor,ölçü aldığımız için işimiz kolay oluyor. Modaya uymak insanların gömlek tercihlerini de değiştiriyor” diye konuştu.
“ESKİDEN KÖMÜR ÜTÜSÜ İLE İŞİMİZ YAPARDIK”
Kumaşların kalitelerinin değişiklik gösterdiğini ve bunun gömleklere de yansıdığı ifade eden Bozkurt, kumaş olarak pamuğun daha fazla tercih edildiğini söyleyerek, “Eskiden kömür ütüsü ile işimizi yapardık, teknoloji bu kadar gelişmemişti. İşimiz şimdi daha rahat. Bundan sonra da motor yoktu ayakla çevirirdik makineyi şimdi ise ayak gücü de ortadan kalktı her şeyi motorlu bu makineler yapıyor. Vatandaş buraya gelince önce iletişim bilgilerini alırız, daha sonra giymek istediği gömleğin ölçüsünü alırız. En son keser, biçer ve dikeriz gömleği. Önümde birbirinde farklı gömlekler var ve aynı müşteriye ait. Yakaları aynı olacak, kumaş da pamuk. Bizler bu mesleği uzun zamandır yapıyoruz ve kaliteli olan gömleği biliriz. Herkes aynı şeyi istemez ama pamuk kumaş daha çok tercih edilir. Naylon ise pek istenmez çünkü yazın terletir ve koku yapar” şeklinde konuştu.
“BİR GÖMLEĞİ 80 TL’YE DİKİYORUZ, SAF İPEK OLURSA 150 TL”
Gömlek ustası Kadir Bozkurt, gömlek için kullandıkları kumaşların ve dikimlerinin fiyatlarını değiştiğini ve bu işin ciddi bir emekle hazırlandığın altını çizerek, “Bu mesleği hala devam ettirenler var yetişen eleman yok. Bu meslek devamlı olacak çünkü bu bir ihtiyaç. Mağazaya gömlek almaya giden kişi standart gömlek giyiyor, yakası iyi duruyorsa, kolları uzun geliyor. Bedeni bazen uyumsuz oluyor ama biz burada tamamen kişinin vücut ölçüleri neyse ona göre çalışıyoruz. Hazır olan standarttır ve herkese uymuyor. Mesleğimi seviyorum, vatandaşlar bizi tercih ediyor. Hazır kumaşı olanlar bizzat bize geliyor ve yardımcı oluyoruz. Fiyatlar da değişiyor bu şekilde. Biz de dikiş parası vardır, vatandaş kumaşını kaç TL’ye alır bilmeyiz ama bir gömleği 80 TL’ye dikiyoruz. İpek olursa 100 TL, saf ipek olursa 150 TL’ye dikmiş oluyoruz. Bir gömleği yapmak uzun sürüyor, ben gömleği biçerim, biraderim diker ve iliği, düğmesi yapılıyor ve ciddi bir emek istiyor. Gün içinde bir gömlekle de uğraştığımız oluyor. Biz de satılan kumaşlarda katalog olarak gösteririz ve fiyatlar değişiyor en ucuz 400 TL, en pahalısı da 1400 TL’ye gömlek için hazır olan kumaşlarımız var. Bunların pahalı olması Euro ile gelmesi. Fabrikadan alıyoruz bunları ve Euro üzerinden alıyoruz” dedi.
“MAĞAZALARIN FAZLA OLMASI İŞLERİMİZİ OLUMSUZ ETKİLİYOR”
Sayıları her geçen gün daha da artan mağaza sektörünün işlerini olumsuz etkilediğini savunan Bozkurt, pandemi sürecinde yaşadıklarına da değinerek, “Mağazaların fazla olması tabi ki işlerimiz olumsuz etkiliyor. Eskiden mağazalar yoktu ve hazır elbiseler yoktu terzi ve gömlekçiler vardı. Vatandaşlar bu sayede kıyafet alırdı, sonra konfeksiyonlar türedi ve mağazaların sayısı arttı. Terzilere de olumsuz yansıdı bize de. 50 TL’ye de gömlek var 1500 TL’ye de var. Kalitesine göre, verilen emeğine göre değişir.Pandemi bizi çok etkiledi, 2,5 ay evde kaldığımız dönemler oldu. Tam kapanmada evde kaldık para kazanmadık. Bizi olumsuz etkiledi. Düğünler de başladığı için biraz daha yoğunluk var işlerimizde. İnsanlar zevkine göre gömlek alır ve dikmek ister” ifadelerini kullandı.
“İŞİNİZİ SEVMENİZ GEREKİR, YOKSA BAŞARILI OLAMAZSINIZ”
Gömlek ustası Kadir Bozkurt’la beraber yarım asırdır gömlek diken Remzi Bozkurt ise, mesleğini çok sevdiğini ve bir işi iyi öğrenmek için uygulamalı eğitim verilmesi gerektiğini belirterek, “Ağabeyimle beraber yıllardır gömlekçilik yapıyorum. İşlerimiz pandemiden dolayı olumsuz etkilendi, az da olsa şu günlerde bir hareketlilik var ama normal bir iş. Pandemide kapalı olunca evde usandık çünkü her gün çalışıyorduk. Destek olarak kısa bir süre maddi destek aldık. Ama yetersiz tabi ki. Burada bir ömür adadık mesleğimize ve ben de ağabeyim gibi düşünüyorum tekrar dünyaya gelsem gömlekçi olmak isterim. Gömlek işi temiz bir iş ve önüme hazır olarak geliyor. Bu işi sevmek gerekir, sevmezseniz başarılı olamazsınız. 52 yıllık müşterilerimiz var. Eski müşterilerimiz bizi hala soruyorlar. Mersin Serbest Bölgede bu mesleği gösteriyorlar ama düz dikiş bilgisi alıyorlar ve bizler gibi olmazlar. Daha önce okullarda eğitimi verilirdi, bu işi uygulamalı yapmak gerekir” şeklinde konuştu.
