Bilim insanları, Ay’ın uzak yüzeyinden toplanan parçacıklarda, Ivuna tipi karbonlu kondrit (CI kondrit) olarak adlandırılan ve Dünya’da nadiren görülen bir meteorit türüne rastladı. Araştırmacılar, bu bulgunun Güneş Sistemi’nin erken dönemlerinde su taşıyan asteroidlerin Ay’a ulaştığını gösteren ilk doğrudan kanıt olduğunu belirtiyor.
Atmosferin Olmadığı Yerde Korunuyorlar
CI kondritler, yapılarının yaklaşık %20’sini suya bağlı minerallerin oluşturduğu, gözenekli ve kırılgan yapılarıyla dikkat çekiyor. Bu kırılganlık nedeniyle Dünya atmosferine giren bu meteoritler çoğunlukla parçalanıyor ve iz bırakmadan yok oluyor. Bu yüzden Ay gibi atmosferden yoksun bir ortamda korunmuş şekilde bulunmaları, bilim insanları için eşsiz bir fırsat anlamına geliyor.
Araştırma, Çin Bilimler Akademisi’nden Jintuan Wang ve Zhiming Chen liderliğindeki bir ekip tarafından yürütüldü. Chang’e-6 göreviyle Ay’ın güney kutbunda yer alan Apollo kraterinden alınan 5 binden fazla toz örneği incelendi. Bu bölge, eski göktaşı çarpmalarının izlerini araştırmak için ideal bir alan olarak biliniyor.
Ne Ay'a Ne Dünya'ya Ait
Bilim insanları, örneklerdeki olivin minerallerine odaklandı ve parçacıkları taramalı elektron mikroskobu ile izotop ölçümleri gibi ileri tekniklerle analiz etti. Sonuçta yedi parçacığın kimyasal yapısının CI kondritlerdeki olivin ile tamamen uyumlu olduğu belirlendi.
Analizler, bu parçacıkların ne Ay’a ne de Dünya’ya ait olmadığını, bir CI kondrit asteroidin çarpması sonucu ortaya çıktığını gösterdi. Çarpmanın ardından hızla soğuyan parçacıklar, milyarlarca yıl boyunca kimyasal özelliklerini koruyarak günümüze kadar ulaşmış.
Ay'da Daha İyi Korunuyor
Bu keşif, Ay’da CI kondrit izlerinin bulunduğunu kanıtlamakla kalmadı; aynı zamanda Ay’ın atmosferden yoksun yapısının, bu tür kırılgan materyalleri Dünya’ya göre çok daha iyi koruduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar, Ay yüzeyindeki meteorit kalıntılarının yaklaşık %30’unun bu türden olabileceğini öne sürüyor.
Bilim insanları, CI kondritlerin erken dönemde Dünya ve Ay’a su ve uçucu maddeleri taşımış olabileceğini uzun süredir tartışıyor. Ay’ın uzak yüzeyinden gelen bu yedi küçük toz tanesi, bu teoriyi destekleyen somut veriler sundu.
