Selinay Ergün Mannah

Selinay Ergün Mannah

Cumhuriyetin Aydınlığında Kadının Yükselişi

 


Bir ulusun kaderini değiştiren devrimler, sadece yönetim biçimini değil, toplumun her kesimini dönüştürür. 29 Ekim 1923’te ilan edilen cumhuriyet, kadınların hayatında böyle bir dönüm noktasıydı. Cumhuriyet öncesinde, kadınlar sınırlı haklara sahipti. Eğitime erişim çok kısıtlı ve kamusal hayatta yer bulmaları neredeyse imkansızdı.

 

Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğü ile cumhuriyet; kadınlara birey olma hakkı ve kamusal hayatta var olma özgürlüğü sunarak, toplumu aydınlık bir geleceğe taşımayı hedefledi. Cumhuriyetin sunduğu bu ışık, kadınların yolunu aydınlatarak; eğitimden siyasete, hukuktan iş hayatına kadar birçok alanda yeni ufuklar açtı.

 

Cumhuriyetin Kazanımları: Kadının Güçlenmesi

1926’da kabul edilen Medeni Kanun, kadınların miras, boşanma ve tanıklık gibi konularda erkeklerle eşit haklara sahip olmasını sağladı ve çok eşliliği kaldırarak aile içindeki statülerini güçlendirdi. 1930’da kadınlara belediye seçimlerinde seçme hakkı tanındı ve 1934’te bu hak genişletilerek kadınlar milletvekili seçimlerinde de seçme ve seçilme hakkına kavuştular. 1935’te meclise giren 17 kadın milletvekili, topluma şunu gösterdi: Kadınlar artık sadece ailelerin değil, geleceğin de inşa edicileri.

 

Cumhuriyetin eğitim alanındaki reformları, kız çocuklarının eğitim olanaklarına eşit bir şekilde erişimini sağladı. Bu reformlar sayesinde kadınlar üniversitelere, meslek okullarına ve devlet memuriyetine kabul edildi. Eğitim, kadınlara kendi ayakları üzerinde durarak toplumun her alanında söz hakkı kazandırdı.

 

Cumhuriyetin aydınlığı, kadınların her alanda güçlenmesini sağladı.

 

Değerlerden Uzaklaşmak: Bugünün Gerçekleri

Ancak, yıllar içinde bu kazanımlardan uzaklaşma eğilimleri ortaya çıktı. 2021 yılında Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi, hukuki ve sosyal koruma mekanizmalarında zayıflamaya neden oldu. Bu karar, ulusal ve uluslararası platformlarda kadın haklarını savunan kesimlerce sert bir şekilde eleştirildi. Kadına yönelik şiddetin artışına dair endişeler giderek büyürken toplumsal eşitlik konusunda büyük bir gerileme olarak görülüyor. Ne yazık ki, kadınların yıllarca mücadele ederek kazandığı hakların zayıflaması, yerimizi sarsarak bizi yeniden toplumsal baskıların içine hapsetme riski taşıyor.

 

Bu geri adım, sadece kadınların güvenliğini değil, toplumun aydınlık yarınlara olan inancını da zedeliyor.

 

Son Söz: Cumhuriyet Değerlerine Dönmek

Cumhuriyet, kadınlara sadece haklar değil; hayallerimizi gerçekleştirmek için zemin oluşturarak güç, güven ve umut verdi. Kadınların toplumsal hayatta ışık gibi parlaması, toplumun da aydınlanması demektir. Bugün cumhuriyetin 101. yılında, bu yolun bazı dönemeçlerini tekrar keşfetmek ve korumak zorundayız. Çünkü bu yol, yalnızca kadınlar için değil, herkes için adalet, eşitlik ve umutla inşa edilmiş bir yol...




ARŞİV YAZILAR