Mersin Üniversitesi Gurme Beyin Laboratuvarı’nda yürütülen dikkat çekici bir çalışma, tatlılığın yalnızca dilde değil, beyinde başladığını ortaya koydu. Anatomi ve Psikoloji Bölümleri’nden Doç. Dr. Maria Veldhuizen’in öncülüğünde yapılan araştırmada, vanilya gibi tatlı olmayan kokuların bile beyinde tatlılık hissi uyandırabildiği belirlendi. Bu bulgu, tat ve koku duyularının birbirinden bağımsız değil, aksine sıkı bir işbirliği içinde çalıştığını gösteriyor.
Vanilya Kokusu Neden Tatlı Algılanıyor?
Araştırmaya göre, vanilya çubuğunun kendisi acı bir tada sahip olmasına rağmen çoğu insan bu kokuyu tatlı olarak tanımlıyor. Doç. Dr. Veldhuizen, bu durumun beynin geçmiş deneyimlerle kurduğu öğrenilmiş bir bağdan kaynaklandığını söylüyor. Vanilya aroması genellikle şekerli yiyeceklerle birlikte bulunduğu için, zamanla yalnızca kokusu bile tatlılık algısını tetikliyor.
Limonun ekşi, salçanın tuzlu ya da tavuk çorbasının umami kokması da benzer öğrenilmiş ilişkilerin sonucu olarak değerlendiriliyor. Bu süreçte kokular piriform kortekste, tat duyuları ise insula adı verilen beyin bölgesinde işleniyor.
Beynin Tat ve Koku İşbirliği
Doç. Dr. Veldhuizen’in Yale Üniversitesi’nde yaptığı önceki çalışmalarda, tatlı kokuların tat alma bölgesinde daha güçlü bir aktivasyona yol açtığı gözlemlendi. Bu sonuç, beynin tat alma merkezinin yalnızca tatları değil, aynı zamanda kokuları da işlediğine dair ilk bilimsel kanıtlardan biri oldu.
Karolinska Enstitüsü’nden bilim insanlarıyla yürütülen son araştırmalarda ise liçi ve soğan gibi hem aroma hem de tat bileşenleri içeren uyaranlar incelendi. Katılımcıların beyin taramalarında, tat ve kokuya verilen yanıtların insula bölgesinde benzer aktivasyon örüntüleri sergilediği görüldü.
Gıda Endüstrisi İçin Yeni Fırsatlar
Bu bulgular, yalnızca bilimsel değil, aynı zamanda endüstriyel açıdan da dikkat çekici sonuçlar doğuruyor. Vanilya gibi kokuların tatlılık hissini artırması sayesinde, gıdalardaki şeker miktarını azaltmak mümkün olabilir. Bu sayede hem daha sağlıklı hem de lezzetinden ödün vermeyen ürünler geliştirilebileceği öngörülüyor.
Doç. Dr. Veldhuizen, tatlı bir şey koklandığında beynin sanki gerçekten tatlı bir şey yenmiş gibi tepki verdiğini belirterek, bu keşfin gıda teknolojilerinde yeni bir dönemin kapısını aralayabileceğini vurguluyor.
