Türkiye’nin yıllık limon üretiminin yaklaşık yüzde 60’ı Mersin’den karşılanıyor. Özellikle Erdemli, Silifke, Anamur ve Tarsus ilçeleri, hem iç piyasaya hem de ihracata yönelik limon üretiminin ana merkezleri arasında yer alıyor. 2024 verilerine göre Türkiye'de 1 milyon ton civarında limon üretildi ve bunun yaklaşık 600 bin tonu Mersin'den çıktı. Limon, Mersin çiftçisinin en önemli geçim kaynaklarından biri. Ancak üretim yüksek olmasına rağmen fiyat dengesi, üreticinin değil aracının lehine işliyor.
“Ağaçta Kalan Emeğimiz, Raflarda Katlanan Fiyatımız”
Erdemli’de 30 yıldır limon yetiştiren Halil Doğan, bizden çıkan fiyatla satılan fiyat arasında dağlar kadar fark olduğunu vurgulayarak, "Ben bu limonu tarlada 12 liraya satıyorum. Gübre, mazot, işçilik, ilaç derken para zaten kalmıyor. Bir hafta sonra markete bakıyorum, aynı limon 140 lira. O zaman neden üretelim? Kim kazanıyor bu işten?" dedi.
Bir başka üretici olan Ayşe Kaya da benzer konudan dert yandı. Bütün çileyi kendilerinin çekmesine rağmen parayı başkaları kazandığını dile getiren Kaya, "Geçen yıl limon para etmedi diye ağaçları kesen arkadaşlarımız oldu. Bu yıl az ektik, ürün az oldu ama şimdi fiyat uçtu. Yine kazanan biz değiliz. Her zaman birileri arada kazanıyor, biz toprağa gömülüyoruz" şeklinde konuştu.
Mersinli vatandaşlar için limon artık "tanelik" bir meyve haline geldi. Kilosu 130 lirayı bulan limon, birçok evde taneyle alınıyor. Ev hanımı Fatma Acar, limon almanın artık lüks olduğunu vurgulayarak, "Eskiden haftalık limon alırdık, şimdi taneyle alıyoruz. Her şeyin fiyatı arttı ama limon artık mucize gibi bir şey oldu. Yaz sıcağında limonsuz ne çay ne salata yapılabiliyor" diye konuştu.
“Çiftçi Desteklenmezse Limon Da İthal Olur”
Mersin Ziraat Odası Başkanı Musa Yılmaz, yaşanan fiyat artışının sorumlusunun çiftçi olmadığını vurguladı. Bu durumlara gelineceğini daha önceden söylediklerini belirten Yılmaz, "Biz bu konuda uyardık. Eğer limona sahip çıkmazsak bu günleri göreceğiz demiştik ve sonuç oldu. Tarımda planlama yok. Bir yıl fiyat düşer ağaç kesilir, bir yıl artar bu sefer tüketici feryat eder. Çiftçi desteklenmediği sürece bu kısır döngü devam eder. Bu gidişle birçok ürün gibi limonu da ithal etmek zorunda kalacağız.”
Türkiye’den en çok limon ihraç edilen ülkeler arasında Rusya, Ukrayna, Irak ve Avrupa ülkeleri yer alıyor. Ancak uzmanlara göre ihracat, iç piyasadaki fiyat artışında sınırlı bir rol oynuyor. Asıl sorun, iç tedarik zincirindeki düzensizlik ve denetimsizlik. Tarım uzmanlarına göre bir kilo limonun tarladan sofraya ulaşana kadar en az 8 farklı el değiştirdiği ve bu süreçte fiyatının 10 katına kadar çıktığı belirtiliyor. Tarlada 12 liraya satılan ürünün markette 140 liraya ulaşması, bu zincirin açık bir örneği.
