Modern iktisat teorisinin en güçlü entelektüel figürlerinden biri olan Philippe Aghion, ekonomik büyümenin temel dinamiklerini yeniden tanımlayan çalışmalarıyla biliniyor. 1956 yılında Paris’te dünyaya gelen Aghion, küçük yaşlardan itibaren matematik ve sosyal bilimlere büyük ilgi duydu.
Ekonomi dünyasında, özellikle inovasyonun ve rekabetin büyüme üzerindeki etkilerini açıklayan modelleriyle ön plana çıkan Aghion, 2025 yılında Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görüldü. Bu ödül, yalnızca bireysel başarısının değil, aynı zamanda ekonomi disiplinine kazandırdığı yeni bakış açısının da bir yansıması olarak görülüyor.
Philippe Aghion Kimdir?
Philippe Aghion, Fransız ekonomist, akademisyen ve büyüme teorisyeni olarak tanınmaktadır. 1956 yılında Fransa’nın başkenti Paris’te doğan Aghion, eğitim hayatına École Normale Supérieure de Cachan’da matematik okuyarak başladı. Matematiksel düşünceye dayanan analitik yaklaşımı, daha sonra geliştireceği ekonomi teorilerinin temelini oluşturdu.
Aghion, lisans eğitimini tamamladıktan sonra Paris I Panthéon-Sorbonne Üniversitesi’nde ekonomi üzerine yüksek lisans yaptı ve doktora çalışmalarını burada sürdürdü. Ardından 1987 yılında Harvard Üniversitesi’nden ekonomi doktorası alarak akademik kariyerine uluslararası düzeyde adım attı.
Akademik Kariyeri ve Uluslararası Çalışmaları
Philippe Aghion’un akademik kariyeri dünyanın en prestijli üniversitelerinde geçti. Doktora sonrasında Massachusetts Institute of Technology (MIT)’de öğretim üyesi olarak çalışmaya başlayan Aghion, burada endojen büyüme teorileri üzerine araştırmalar yürüttü.
Daha sonra Oxford Üniversitesi, University College London (UCL) ve Harvard Üniversitesi gibi seçkin kurumlarda görev alarak ekonomi literatürüne önemli katkılar sundu. 2015 yılından bu yana London School of Economics (LSE)’te profesör olarak ders vermektedir. Ayrıca Collège de France ve Paris School of Economics bünyesinde de akademik çalışmalarına devam etmektedir.
Aghion’un çalışmaları, sadece teorik değil, aynı zamanda politika yapıcılar için pratik öneriler de içeren bir perspektife sahiptir. Hükümetler, merkez bankaları ve uluslararası kuruluşlar tarafından sık sık danışmanlık yaptığı bilinen Aghion, özellikle yenilik odaklı büyüme politikalarının ekonomik kalkınmada oynadığı rolü vurgulamaktadır.
Schumpeterci Büyüme Modeli ve “Yaratıcı Yıkım”
Philippe Aghion’un iktisat literatürüne en büyük katkısı, meslektaşı Peter Howitt ile birlikte geliştirdiği Schumpeterci büyüme modeli olmuştur. Bu model, Avusturyalı iktisatçı Joseph Schumpeter’in “yaratıcı yıkım” kavramını modern matematiksel ekonomi çerçevesinde yeniden yorumlar.
Aghion ve Howitt’in 1992 yılında yayımladığı model, ekonomik büyümenin ana itici gücünün inovasyon ve teknolojik değişim olduğunu savunur. Bu teoriye göre, rekabet ortamında yeni fikirler ve teknolojiler eski sistemleri yıkarak yerine daha verimli yapılar oluşturur. Bu süreç, kısa vadede istikrarsızlık yaratsa da uzun vadede refah artışını sağlar.
Aghion’un bu yaklaşımı, klasik büyüme teorilerinden farklı olarak, yeniliği ve bilgi üretimini ekonomik büyümenin merkezine yerleştirmiştir. Bu nedenle Aghion, sıklıkla “yaratıcı yıkımın teorisyeni” olarak anılmaktadır.
Bilimsel Katkılar ve Eserleri
Philippe Aghion’un ekonomi bilimine katkıları yalnızca teorik düzeyde kalmamış, aynı zamanda kapsamlı yayınlarla da desteklenmiştir. Aghion’un kaleme aldığı ve günümüz ekonomi literatüründe temel referans haline gelen başlıca eserler şunlardır:
-
“Endogenous Growth Theory” (Peter Howitt ile birlikte)
-
“The Power of Creative Destruction” (Yaratıcı Yıkımın Gücü)
-
“Competition and Growth: Reconciling Theory and Evidence”
-
“Innovation and Growth: From Schumpeter to the Knowledge Economy”
Bu eserlerde Aghion, ekonomik büyümenin yalnızca sermaye birikimiyle değil, bilgi, teknoloji ve girişimcilik ruhuyla mümkün olduğunu savunmuştur.
Ayrıca, Aghion’un çalışmaları çevre ekonomisi, kamu politikası ve eğitim yatırımlarının uzun vadeli ekonomik etkileri gibi alanlara da uzanır. Özellikle yeşil ekonomi ve sürdürülebilir kalkınma konularındaki görüşleri, son yıllarda uluslararası politika gündeminde sıkça yer bulmaktadır.
Ödüller ve Akademik Üyelikler
Philippe Aghion, kariyeri boyunca pek çok uluslararası ödül ve akademik unvanla onurlandırılmıştır. Bunlar arasında BBVA Vakfı Bilgi Sınırları Ödülü, Yrjö Jahnsson Ödülü ve çeşitli Avrupa ekonomi derneklerinin onur üyelikleri bulunmaktadır.
Aghion aynı zamanda Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi (AAAS) ile İngiliz Akademisi (British Academy) üyesidir. Annual Review of Economics dergisinin editörleri arasında yer almakta ve birçok saygın akademik dergide hakemlik görevini sürdürmektedir.
2025’te Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülmesi, onun uzun yıllardır sürdürdüğü teorik ve ampirik çalışmaların uluslararası düzeydeki önemini bir kez daha tescillemiştir.
Ekonomik Düşüncede Philippe Aghion’un Yeri
Philippe Aghion’un ekonomi bilimine getirdiği bakış açısı, modern çağın ekonomik sorunlarına yenilikçi ve dinamik bir yaklaşım kazandırmıştır. Onun modelleri, ekonomik büyümenin durağan değil, sürekli değişen ve yeniden şekillenen bir süreç olduğunu vurgular.
Aghion’un görüşleri, günümüzde Avrupa Birliği, OECD ve Dünya Bankası gibi kurumların ekonomik stratejilerinde de etkisini göstermektedir. Özellikle yenilik temelli büyüme politikaları, onun teorilerinin uygulamaya yansımış bir sonucudur.
Philippe Aghion kimdir?
Philippe Aghion, 1956 doğumlu Fransız ekonomisttir. İnovasyon, rekabet ve ekonomik büyüme üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır. 2025 Nobel Ekonomi Ödülü’nü Joel Mokyr ve Peter Howitt ile paylaşmıştır.
Philippe Aghion kaç yaşında?
Aghion, 1956 doğumlu olup 2025 yılı itibarıyla 69 yaşındadır.
Philippe Aghion nereli?
Philippe Aghion, Fransa’nın başkenti Paris’te doğmuştur ve Fransız vatandaşıdır.
