Türkiye’de artan maliyetler taksimetrelere de yansıdı. Akaryakıt fiyatları geçen yıla kıyasla 5 kat arttı. Geçen sene kilometre başına 4,80 TL yazan taksimetreler, bu yıl 12 TL’yi gösterdi. Mersin’deki taksiciler, müşterilerinin 1 yıl içerisinde yüzde 50 oranında düştüğünü söyledi.
Haber-Vecdi Yenigül
Bir zamanlar ihtiyaç olan taksiler, şu günlerde lükse dönüştü. Türkiye'de birçok üründe ve hizmette görülen fiyat artışları taksimetreler üzerinde de etki yarattı. Geçen sene ortalama 5 TL'den alınan benzinin litre fiyatı bir yıl içerisinde ortalama 25 TL'ye yükseldi. Mersin'de geçen yıl kilometre başına 4,80 TL yazan taksimetreler, bu yıl 12 TL'yi gösterdi. Buna rağmen kısa mesafede geçen sene 15 TL olan tarife, bu yıl 35 TL seviyelerine çıktı. Gazetemize konuşan taksiciler, işlerinin geçen yıla kıyasla düştüğünü vurguladı. Taksiciler, hem müşterilerin hem de esnafın aynı anda haklı olduğuna dikkat çekti.
"MÜŞTERİ ORANIMIZDA YÜZDE 50 DÜŞÜŞ OLDU"
Üç farklı zamanda yapılan fiyat güncellemeleriyle birlikte taksilerde geçen yıl 5,50 TL olan açılış ücreti 12 TL'ye yükseldi. 4,80 TL olan kilometre ücreti 12 TL'ye çıkarken, 15 TL'lik kısa mesafe ücreti ise 35 TL oldu. Optima Taksi Durak Başkanı Şükrü Uğurlar, 12 yıldır taksicilik yaptığını ve aktif olarak çalışan 2 taksisi olduğunu söyledi. Geçen seneye kıyasla taksi giderlerindeki ve taksimetrelerdeki fiyat artışlarına değinen Uğurlar, "Geçen yıl bu zamanlarda biz benzini 5-5,5 TL'ye alıyorduk. Şimdi 25,5 TL'ye alıyoruz. Bu da düşmüş hali zaten. 5 katı zam gelmiş. Son fiyatlara bakınca, şu anda 26 TL'den falan alıyoruz. Yetişemiyoruz. Dizelde 26,5 TL. Tek tesellimiz LPG. Onun da rakamı diğer yakıtlardan düşük olduğu için bize hoş görünüyor. Halbuki o da aynı. Eskiden 3 TL'den alıyorduk, şimdi 12 TL'ye alıyoruz. Geçen sene Forum'dan Marina'ya en fazla 15-20 liraydı. Şimdi 50-55 TL'ye götürüyoruz. Müşteri oranımızda yüzde 50 düşüş oldu. Bayağı bir etkiledi" diye konuştu.
"GEÇEN SENE EN İYİ YAĞ 120 LİRAYDI, ŞU AN 750 LİRA"
Uğurlar, geçen yıl günlük 300 lira ciro elde ettiğini vurgulayarak, "300 TL bana kalıyordu. Kredilerimi de rahat ödüyordum, masraflarımı da rahat karşılıyordum. Üstüne para artıyordu. Şimdi günde 500-600 TL veya bin TL bine kazansam bile yetmiyor. Arabayla ilgili giderleri hiç saymıyorum. Mesela geçen sene bir yağ aldığımda, en iyi yağ 120 liraydı. Şu an o yağ 750 lira. Komple bakım için geçen sene servise gittiğimde 500-600 lira tutuyordu. Şimdi bin 500 TL civarı ödeme çıkıyor. Paranın hiçbir değeri kalmadı. Dolar 18 TL oldu" dedi.
"MECBUR KALMADIKÇA TAKSİYE BİNMİYORLAR"
Müşterin artık taksiye binmekten vazgeçtiğini sözlerine ekleyen Uğurlar, "İnsanlar artık kazanamıyor. Mutfağına yetiştiremiyor, taksiye nasıl binsin? İnsanlar daha önce hafta sonu geceleri dışarı çıkardı, stres atmak için mekanlara giderdi. Oraya giderken de taksiye binerdi. Gider eğlenirdi. Mekanlar para kazanırdı. Şimdi o yok. İnsanlar şimdi mutfak giderlerini çıkarmaya çalışıyor. Biz de eğlence sektörü hareketli olduğunda sebepleniyorduk ama artık bitti. Yüzde 60 seviyelerinde düşüş oldu. O düşünce otomatikman bize yansıdı. Şu an ya yaşlılar taksiye biniyor ya da yükü olanlar biniyor. Mecburiyetten biniyor. O güzergaha toplu taşıma yoksa, acelesi varsa taksiye biniyor. Mecbur kalmadıkça taksiye binmiyorlar. Pazarlık edenler de oluyor, itiraz edenler oluyor. Bu da bizim elimizde olan bir şey değil. Elimizden geldiği kadar biz de izah etmeye çalışıyoruz ama insanlara nasıl izah edelim? Mazotun düşmesini, devlet büyüklerimizin bu işe bir el atmasını bekliyoruz" ifadelerine yer verdi.
"GEÇEN SENE 10 MÜŞTERİDEN KAZANDIĞIM PARAYI BU SENE 5 MÜŞTERİDEN KAZANIYORUM"
9 yıldır taksicilik yaptığını vurgulayan Hakkı Uğurlar, kredi çekip taksi aldığını belirterek, şunları söyledi; "Halen onun borçlarını ödemekteyim. Aylık totalde en az 7-8 bin lira ödemem lazım. Sadece taksi borcum. Aylık 9 bin lira civarı kazanıyorum. Geçen sene de aynı kazanıyordum. Fazla değişmedi. Taksimetreye zam geldi. Kazancımda geçen seneye göre pek bir değişiklik olmadı. Taksimetreye zam geldi. Geçen sene biraz daha ucuzdu. Aynı parayı kazanıyoruz ama geçen sene bin lira kazandığım zaman 200-250 lira yakıta harcıyordum. Geçen sene 10 müşteriden kazandığım parayı bu sene 5 müşteriden kazanıyorum. Kazanç olarak bir şey değişmedi ancak alım gücü düştü. Nerdeyse her şeye zam geldi. Şu an sadece masraflara ve vergilere çalışıyoruz. Taksimetreyi değiştirmemiz için de bizden ücret alınıyor. Zamlı tarife yapılacaksa o tarifenin değiştirilmesi için bile bizden ücret alıyorlar. O ayarı yapmak için. Onun ücreti daha önce 200-300 TL'ydi. Bu sene 750 TL civarı oldu."
"2 BİN 800 TL OLAN SİGORTA BU SENE 10 BİN LİRAYA ÇIKTI"
Zorunlu gider kalemlerindeki artışlardan da söz eden Hakkı Uğurlar, "Yakıt zaten arttı. Bu artışın görünmeyen yanları da var. Mesela biz geçen sene 2 bin 800 lira civarı sigorta ödüyorduk. Bu sene 10 bin liraya çıktı. Muayene ücretleri 2-3 katı oldu. Bir de gidip parça alıyoruz, ondaki artışları düşünün. Onlar da yüzde 300 zamlandı. Bunlar görünmeyen giderler. Belediyeden bir çalışma ruhsatı almamız bile para. 2021'in Kasım ayında bile çalışma ruhsatını yenilemiş olsan, 2022'nin Ocak ayında tekrar yenilemen lazım. Onun için ayrıca 500-600 TL ücret ödemen lazım. Vergileri ve diğer giderleri anlatmıyorum bile" dedi.
"BU SÜREÇTE GİTTİĞİ YERİN ÜCRETİNİ ÖDEYEMEYEN İNSANLARA DENK GELDİK"
Hakkı Uğurlar, müşterilerde düşüş olduğunu vurgulayarak, "Binen insanların sanki zoruna gidiyormuş gibi geliyor bu artışlar. Çünkü mecbur kalıp biniyorlar. Mecbur kalmasalar taksiye binmezler. Çünkü lükse döndü. Taksi normalde bir ihtiyaç. Mesela insanlar hastaneye gidecekse yaşlılar dolmuşa binemiyor. Herkes toplu taşımaya binemeyebiliyor. Yeri geliyor yürüyemiyor, bizim onları evlerinin önlerinden almamız gerekiyor. Engelli vatandaşlarımız veya yaşlı vatandaşlarımız için taksi daha kolay oluyor. Ama şu an bir lükse dönüştü. Aldıkları maaş taksiyi karşılamıyor. Ondan çok şikayetçiler. Bize denk geldiklerinde isyan ediyorlar. Niye bu kadar pahalı diyorlar. Bize de hak veriyorlar. Yakıtın pahalı olduğunu biliyorlar. Bu süreçte gittiği yerin ücretini ödeyemeyen insanlara denk geldik. Ücret almadan taşıdığımız yolcular oldu. Bir şey de yapamadık. İnsanlar o hale geldi. Biniyor ama parası çıkışmıyor. O kadar tutacağını tahmin etmiyor. Bazen 'çok pahalı' deyip bizimle tartışmaya girenler, ödemeyenler oluyor" ifadelerine yer verdi.
"ÇOĞU İNSAN TAKSİYİ ŞU AN LÜKS OLARAK GÖRÜYOR"
Taksicilerden Mehmet Uğurlar, 2 yıldır taksicilik yaptığını ve geçen sene günde ortalama 600 TL kazanırken, bu sene kazancının 300 TL'ye düştüğünü vurguladı. Kazancının giderine yetmediğini vurgulayan Uğurlar, şunları söyledi; "Geçen sene 600 lirayla markete girdiğimde 200 liraya sepet dolduruyordum. Şu anda markete girdiğimde bin liradan aşağı tutmuyor. O da haftalık alışveriş oluyor. Taksi ücretleri arttı. Müşteri potansiyeli düştü. Çoğu insan taksiyi şu an lüks olarak görüyor. Kısa mesafe 35 lira. Ben olsam ben de binmem. Yürüyerek giderim, binmem. Ama yakıt fiyatlarına bakarsan, girdi-çıktı maliyetlerine bakarsan taksici olarak bizi de kurtarmıyor. Vatandaş da binmemekte haklı. Geçen sene kısa mesafe 20 liraydı. Geçen sene 4 kişi bindiğinde kısa mesafeye kişi başı 5 TL ödüyordu. İnsanlar biniyordu. Zaten zenginlerin arabası var, taksiye binmiyor. Orta kesim biniyor. Mesela benim sabit yolcularım vardı. Birisi Hal'de çalışıyordu. Sabah duraktan biniyordu, götürüyordum, 45 TL yazıyordu. Şu anda götürsem 120 lira yazar. Doğal olarak o parayı veremez. O da taksiye binmekten vazgeçti zaten. 45 liraya götürsem de beni kurtarmaz."
"HEM MÜŞTERİLER HEM DE İŞ AZALDI"
Taksici Mehmet Uğurlar, gelen zamlardan memnun olmadıklarını sözlerine ekleyerek, "Hem müşteriler hem de iş azaldı. İnsanlar bazen hiç sormadan 'Mezitli'ye gideceğim' ya da 'Soli'ye gideceğim' diyor mesela. Gidiyoruz. Orada taksimetreye bakınca, 'Bu kadar mı yazdı, ben bilmiyordum. Böyle yazsaydı binmezdim' diyerek şaşırıyor. Geçen seneki fiyatları düşünüyorlar. Mesela geçen sene 40 lira yazıyordu. Şimdi 60-70 lira yazar diye düşünüyorlar. Ama gittiklerinde 120-130 lirayı görüyorlar. İster istemez tepki gösteriyor" diye konuştu.
"SEKTÖRÜN SIKINTI ÇEKTİĞİ BİR DÖNEMDE TAKSİCİLİĞE BAŞLADIM"
Taksicilerden Devrim Aytar ise 6 aydır taksicilik yaptığını belirterek, "Ülkenin ve sektörün sıkıntı çektiği bir dönemde taksiciliğe başladım. Bu dönem çok kötü ve çok zor oldu. Müşteri-taksici ilişkisi fiyatlar konusunda gerildi. Haliyle herkes haklı. Taksici arkadaşlar da haklı yolcular da haklı" dedi.
