Mersin Çarşı’da bulunan Tarihi Zafer Çarşısı’nda spotçu olarak ikinci el beyaz eşya ürün alım satımı yapan Metin Söylemez, pandemiyle beraber özellikle zincir marketlerin sayıca artması ve beyaz eşya satmalarının spotçu esnafının işlerini olumsuz etkilediğini savunuyor. Söylemez, “Bir süre önce bu pazarın yarısı beyaz eşya alım satımı üzerine iş yapıyordu. Esnaflar bıraktı gitti. Bunun sebebi de bu hipermarketler.Bizim işimizi öldüren hipermarketler oldu” dedi.
Haber – Vecdi Yenigül
Mersin Çarşı’da halk arasında Bit Pazarı olarak bilinen Zafer Çarşısı oldukça eski bir geçmişe sahip. Ayakkabı tamircileri, bıçak bileme ustaları, ikinci el ev eşyalarının satıldığı spotçu olarak nitelenen esnaflar olmak üzere farklı gruplardan birçok esnaf yer alıyor. Şehir merkezinden binlerce insanın gün içinde uğradığı yerlerden biri olan Tarihi Zafer Çarşısı’nda yaşanan yoğunluk, özellikle pandemi süreci ile birlikte eski günlerden uzak görünüyor. Spotçu esnaflarından Metin Söylemez en temel sorunlarının zincir marketler olduğunun altını çiziyor. Söylemez, zincir marketlerin gıda ürünleri dışında beyaz eşya satmalarının doğru olmadığın ifade ediyor.
“PİYASA HAREKETLİLİĞİ YOK, BİTMİŞ DURUMDAYIZ”
İkinci el beyaz eşya alım satımı yapan Metin Söylemez, spotçu esnaflığı üzerine yaptığı konuşmasında, ikinci el beyaz eşya alım satımında büyük bir düşüş olduğunu söyleyerek, “Zafer Çarşısı’nda 20 yıldır ikinci el ürünlerin bir diğer adıyla spot ürünler üzerine alım satım yapıyoruz. İkinci el olarak akla gelebilecek her şeyi satıyoruz. Temiz ve garantili veya sıfır diyebileceğimiz ürünleri temin edip satıyoruz burada.Klima, beyaz eşya ürünleri, televizyon gibi her eve, işyerine lazım olabilecek ürünleri satıyoruz. İkinci el ürün alımında genel olarak, ürünün modeline göre, kullanılmış durumuna göre ve sıfır ayarına göre alım satımlar yapıyoruz. Vatandaş bizleri arıyor elinde buluna ikinci el veya hiç kullanılmamış duruma göre değerlendirip, ücret konusunda anlaşıp bu ürünleri temin ediyoruz. Fiyatlar konusunda ise ikinci el eşyaların bir standardı yok, 10 yıllık bir televizyon ile 3 yıl kullanılmış bir televizyon arasında bir fark var. Aynı kategoriye koyamayız. Bir ürünün piyasa fiyatı 4 bin lira ise kullanılmış durumuna göre 2-3 bin lira arasında bir fiyatla almış oluyoruz. Nakliye ücreti ve diğer giderler de hesap edildiğinde 2 bin 300 lira gibi bir satışla maliyetle beraber 300 lira civarında bir kar elde etmiş oluyoruz.Piyasanın hareketli olması tabi ki kar getirir ama şuan bitik durumdayız.Bırakın ikinci el piyasada hareketliliği, piyasa bitmiş durumda. Her mahalleye, her sokağa hipermarket, zincir market koyulmuş beyaz eşya, elektrik ve birçok ürün satıyor, küçük esnaflar bu durumda ne yapabilir ki” dedi.
“ESNAFLAR ZAFER ÇARŞISINI TERK ETTİ, SEBEBİ DE HİPERMARKETLER”
Mersin’de trafik sorunun tüm çarşı esnafını olumsuz etkilediğini iddia eden Söylemez, beyaz eşya alımı için vatandaşların uzun süren trafiğe çıkmak istemediklerini belirterek, “Zafer Çarşısı’nda beyaz eşya satışı yapan şu an 20 civarında esnaf bulunuyor. Bir süre önce bu pazarın yarısı beyaz eşya alım satımı üzerine iş yapıyordu. Son 10 yıldır pazar bitti ve şimdi baktığımız zaman Zafer Çarşısı’ndaki 3 sokak baştan aşağı kapalı dükkanlardan oluşuyor. Esnaflar bıraktı gitti. Bunun sebebi de bu hipermarketler. İkinci etken ise Mersin’de şehir merkezinde aracınızla hareket edemiyorsunuz, buradan Mezitli’ye gitmek 45 dakikamı alıyor kendi aracımızla. Vatandaş Mezitli’den buraya 45 dakika gidiş ve gelişi hesap ederek, göze alarak buraya çarşıya alışveriş yapmak, beyaz eşya almak istemez. Şehir içi trafiği al üst ettiler. Belediye veya yönetim olarak şehir içi trafik sorunu var, otopark yok. Bu durum sadece biz Zafer Çarşısı esnafını değil tüm esnafları olumsuz etkiliyor. Büyük esnafların tamamı bu durumdan dolayı Mezitli’ye taşınmış durumda, Davultepe’de kendilerine yer açmaya başladılar. Büyük firmalar artık çarşı merkezinde kalmak istemedi, şehir merkezini tamamen bitirdiler” diye konuştu.
“BİR KİLOMETRELİK ALANDA 14 TANE ZİNCİR MARKET VAR”
Zincir marketlerin pandemide uygulanan sokağa çıkma yasağına rağmen açık olmalarının doğru olmadığını, Zafer Çarşısı’nın açık bir alan olmasıyla daha güvenli olduğunu savunan Söylemez, “Çarşıda aracınızı park edecek bir otopark bile yok. Kapıdan mal indirmek istediğimde hemen ceza yazılıyor. Bu firmalar baktı ki çarşıda iş yapamaz oldular hemen daha farklı yerlere taşınmaya başladılar. Bizim işimizi öldüren hipermarketler oldu. Üç harfliler diyeceğimiz bazı market zincirlerine örnek verecek olursak Zafer Çarşısı’ndan çıkın Dondurmacı Halil’den Müftü Deresi’ne kadar bu bir kilometrelik alanda en az 14 tane bu market zincirleri bulunuyor. Biz çarşı esnafı akşam saat 17.00 gibi dükkanımız kapatmak zorundayız. Sebebi de, evim Mezitli’de ve eve gitmek bir saat sürüyor. Ancak saat 19.00’a kadar marketler. Zafer Çarşısı açık bir alan ama neden ben hafta sonu dükkan açamıyorum. Marketler ise kapalı bir alan en az 20 kişi içerde, kasiyerlerle beraber 25 kişi bu marketlerde bulunuyor. Marketlerde herkes her yere dokunuyor. Markete girdiğimizde istediğiniz her şeyi alabiliyorsunuz ama alkol reyonunda virüs olduğunu ifade ediyorlar.Özellikle dezenfektan kullanın deniliyor ama alkol reyonları kapalı. Ben sahile çocuklarımla sahile inemiyorum virüs var deniliyor ama köpek sahibi olanlar bir uçtan diğer uca kadar yürüyüş yapıyor bunun neresi doğru” ifadelerini kullandı.
“BEYAZ EŞYA ALMAK İSTEYEN VATANDAŞ YOĞUN TRAFİKTEN DOLAYI BURAYA GELMİYOR”
Zincir marketlerin beyaz eşya olmak üzere farklı ürün satışı konusunda ürün teminini ucuz alması dolayısıyla, vatandaşların ilk tercih ettiği yer olduğunu kaydederek, “Vatandaş market zincir marketleri tercih ediyor. Beyaz eşya almak isteyen biri Mezitli’den buraya gelmez bunun için. 14 tane hipermarketlerin olduğu bir geniş alan var ve buralarda beyaz eşya ve ev aletleri satılıyor. Sadece çarşıda birçok zincir market var bunun için kimse kendisini yormaz.Benim sattığım ürünün aynısı o da satıyor. Satıcı firma fabrika veya bölge sorumlusu bir ürünü bana 2 bin liradan veriyor ama zincir marketlere 800 liradan veriyor. Altı aylık evrak alıyorlar sebebi de bu marketler tek seferde 10 bin tane ürün alıyor ben de 10 tane alıyorum. Bana daha maliyetli gelmiş oluyor. Her türlü para kazanıyorlar, hipermarketlerin varlığı sadece bizleri değil tüm küçük esnafı etkiliyor.Küçük esnafı tamamen bitirme politikası bu. Bize beyaz eşya, televizyon, klima gibi ürünler oldukça maliyetin altında veriliyor. Ben distribütörden ben bir üründen istediğimde nakit para isteniyor ama ben aynı fırsata sahip değilim çünkü az sayıda ürün alım satımı yapabiliyorum, baş edin edebildiğiniz kadar. Bu hipermarketler gıda ise gıda satmalı, bunun adı market neden cep telefonu, tablet, televizyon satıyor” dedi.
“HER YER KAPALI BİZ KİME ÜRÜN SATACAĞIZ!”
Pandemi nedeniyle okulların, kafelerin ve yazlık sitelerin kapalı olmasının kendileri için dezavantaj yarattığını söyleyen Söylemez, “Sıfır ürünün fiyatını internetten bakarak bizler de ikinci el fiyat olarak değer biçiyoruz. Piyasada sıfır ürünü ile bizim aramızda yüzde 20 arasında fark eder. Sıfır ürünlerde ise yüzde 50 fark oluyor alım satım için. Zafer çarşısında esnafın satışı yok. Pandemi büyük bir sıkıntı oldu bize, dolar kurunun dışında tedarikçi firmalar bugün ürün bulamıyor. Daha önce her ay bir konteynır gelirdi ama şimdi üç ayda bir geliyor. Stokta bulunan ürünlere zam yapılıyor böyle olunca bizler de satın alamıyoruz. Biz öğrencilere, yazlıkçılara, apartlara ve kafelere ürün satışı yapıyorduk ama her yer kapalı bir yıl oldu. Biz kime ürün satacağız, okullar kapalı insanlar sıfır ürün yerine bize gelirdi ama artık bu da yok. Oyun salonları, kafeler kapalı. Memur buraya gelmez, burası dar gelirli olanların yeri. Biz bu durumda kime ne satacağız.Vatandaşların yüzde 90’ı parasız olduğu için, zorluklar yaşadığı için gelip ev eşyasını satmak zorunda kalıyor. Biz de maalesef onlardan ürün alamıyoruz. Ramazan ayı ve bayram öncesi de bir düşüş var ve her geçen düşüş yaşıyoruz, ilerleme yok” diye konuştu.
