İşte Mersin sokaklarında, yaylalarında veya esnaf arasında duyabileceğiniz, anlamı bazen şehir dışından gelenleri şaşırtan bazı dikkat çekici kelimeler:
Gündelik Hayattan Örnekler:
Mersinlilerin elektrikten sigaraya, mutfak eşyasından hava durumuna kadar birçok şeyi kendi kelimeleriyle ifade etme biçimi:
|
Yöresel Kelime |
Kullanım Alanı |
Standart Türkçe Karşılığı |
|
Ceyran |
Elektrik |
Elektrik akımı |
|
Cuvara |
Sigara |
Sigara |
|
Ayak Yolu |
Tuvalet |
Tuvalet |
|
Cıkıl |
Madeni para |
Bozuk para |
|
Helke |
Kova |
Bakırdan yapılmış kova benzeri kap |
|
Çimme/Çimmek |
Yıkanmak |
Yıkanmak, nehirde yüzmek |
|
Çardak |
Oturma yeri |
Ev dışında kullanılan kamelya |
Doğa ve Çevreye Dair Kelimeler
Mersin'in coğrafyası ve tarım hayatıyla iç içe geçmiş kelimeler de oldukça yaygındır:
Camız: Manda
Cardın: Farenin büyüğü, büyük sıçan
Cırnavık: Ağustos böceği
Cirpinti: Maki türü bitki örtüsü
Bunar: Pınar, suyun topraktan yüzeye çıktığı yer
Böğet: Derelerde suyun biriktiği derin yer (gömbet)
İnsan İlişkileri ve Durum İfadeleri
Mersin ağzında duygu ve durumları anlatırken kullanılan, genellikle kuvvetli anlamlar taşıyan ifadeler:
Cangama: Tartışmak, gürültü etmek, laf kalabalığı.
Cemkirmek: Gereksizce bağırmak, anlamsız tepki vermek.
Cıngar Çıkarmak: Kavga çıkarmak, anlaşmazlık başlatmak.
Carbık: Çok konuşan, tartışan kişi (genellikle bayanlar için kullanılır).
Hapaz: Tek elle hafifçe vurmak, hafifçe tek el içi dolusu almak.
Cılk: Bozulmuş (genellikle yumurta için kullanılır).
Kalıp Sözler ve Deyimler
Mersin ağzına has kalıp ifadeler de günlük dilde yerini korumaktadır:
"Ocakdan ırak": Büyük bir hastalığın veya felaketin uzak olması dileğiyle söylenen bir temenni.
"Bel]zetmeyim": "Benzetmek gibi olmasın" veya "büyük söylemiş olmayayım" anlamında, bir söze başlarken alçakgönüllülük belirtmek için kullanılır.
"İlem mi?": "Öyle mi?" anlamına gelir; birine soru yöneltilirken dikkat çekmek için cümlenin başında kullanılabilir.
Mersin'in bu zengin kelime dağarcığı, şehrin farklı kültürel katmanlarının dildeki yansıması olarak bölge kimliğinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
